Kim ngân: Cây cảnh, thuốc quý

Hỏi:

Trong sân nhà tôi có trồng dàn kim ngân làm cảnh và cho bóng mát. Tôi nghe nói, kim ngân còn là một vị thuốc. Vì vậy, đề nghị "Thuốc vườn nhà" thông tin cho biết, có thể sử dụng kim ngân đễ chữa trị những loại bệnh gì?

Mai Trâm, Hà Nội

Đáp:

Kim ngân

Cây kim ngân cho ta 2 vị thuốc: "Nhẫn đông đằng" là dây và lá; "kim ngân hoa" là hoa kim ngân.

Theo Đông y: Nhẫn đông đằng và kim ngân hoa có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, thông kinh lạc. Dùng chữa ôn bệnh phát sốt, kiết lỵ đại tiện phân lẫn máu do nhiệt độc, viêm gan nhiễm trùng, nhọt độc sưng thũng, gân xương đau nhức.

Liều dùng: Uống trong 9-30g, dưới dạng thuốc sắc, thuốc viên, thuốc tán hoặc ngâm rượu; dùng ngoài, đun nước xông rửa, chế cao dán, tán thành bột rắc lên vết thương.

Kiêng kỵ: Người Tỳ Vị hư hàn, bị ung nhọt nhưng khí hư kiêng dùng.

"Thuốc vườn nhà"xin giới thiệu một số bài thuốc dùng kim ngân, để bạn tham khảo:

    (1) Dự phòng viêm não: Dùng kim ngân hoa, liên kiều, đại thanh căn (rễ cây bọ mẩy), lô căn (rễ lau), cam thảo - mỗi vị 9g; sắc nước uống thay trà trong ngày, liên tục từ 3-5 ngày.

    (2) Chữa viêm gan vi rút: Dùng nhẫn đông đằng 60g, nước 1000ml, sắc cạn còn 400ml, chia thành 2 phần uống buổi sáng và buổi tối; liên tục 15 ngày (1 liệu trình), nghỉ 3 ngày lại tiếp tục liệu trình khác. Đã thử nghiệm điều trị 22 trường hợp, kết quả 12 ca chức năng gan trở lại bình thường, các chứng trạng bệnh lý về cơ bản hết; 6 ca bệnh tình có chuyển biến tốt; 4 ca không có tác dụng rõ rệt (Dược học tạp chí 81: 551, 1961).

    (3) Chữa viêm ống dẫn mật: Dùng kim ngân hoa 30g, liên kiều 15g, đại thanh căn (rễ cây bọ mẩy) 15g, hoàng cầm 15g, dã cúc hoa 15g; sắc nước uống mỗi ngày 1 thang.

    (4) Chữa phong thấp khớp xương sưng đau: Nhẫn đông đằng 30g, hy thiêm thảo 12g, kê huyết đằng 15g, lão hạc thảo 15g, bạch vi 12g; sắc nước uống trong ngày.

    (5) Chữa trúng độc nấm: Dùng một nắm ngọn kim ngân, rửa sạch bằng nước đã đun sôi để nguội, cho vào miệng nhai và nuốt dần.

    (6) Giải độc nông dược và phân hữu cơ: Dùng kim ngân hoa 60-90g, minh phàn (tức "phèn chua", tên khoa học là "Alumen") 6g, đại hoàng 15g, cam thảo 60-90g, sắc lấy nước, để nguội rồi uống hết một lần; đó là liều lượng của 1 lần uống; ngày uống 2 lần (2 thang).

    (7) Chữa mụn nhọt, mẩn ngứa, dị ứng: Dùng kim ngân 6g (nếu là hoa) hoặc 12g (nếu là cành và lá), nước 100ml, đun sôi rồi giữ sôi trong 15-30 phút, chia ra uống trong ngày.

    (8) Thần hiệu thác lý tán: Nhẫn đông đằng 150g, hoàng kỳ 150g, đương quy 36g, cam thảo 240g; tất cả sấy khô, tán thành bột mịn, trộn đều. Có tác dụng chữa hậu bối, ung nhọt mọc ở vú, các loại ung nhọt khác. Mỗi lần dùng 6g, sắc với một chén rưỡu rượu, đun cạn còn 1 chén. Nếu nhọt mọc từ thắt lưng trở lên thì uống sau bữa ăn, mọc phía dưới thắt lưng uống trước khi ăn. Nhọt chưa mưng mủ sẽ tự tiêu, nhọt đã mưng mủ sẽ vỡ ra.

Lương y HUYÊN THẢO