Có thể sử dụng màng mề gà để chữa di tinh?

Hỏi:

Tôi nghe một số người nói, màng mề gà có thể dùng để chữa di tinh rất tốt. Đề nghị "Thuốc vườn nhà" cho biết có đúng hay không? Nếu đúng thì phải sử dụng như thế nào? Ngoài chữa di tinh, màng mề gà còn có thể dùng chữa những bệnh gì khác?

Trần Văn Bản, Hà Nội

Đáp:

Tuy là thứ "phế liệu" trong chế biến thực phẩm, nhưng màng mề gà lại là một vị thuốc quý, được người phương Đông phát hiện từ rất sớm và đặt tên là "kê nội kim".

Trong Đông y, "kê nội kim" chỉ lớp màng màu vàng, phủ mặt trong của mề gà (tức dạ dày gà); dược liệu thường dài chừng 3,5cm, rộng 3cm, dày 5mm.

Để có kê nội kim dùng làm thuốc, khi giết gà người ta lập tức mổ mề gà, bóc ngay lấy màng, rồi mới rửa sạch phơi khô. Có người nói không rửa, nhưng thực tế phải rửa nhưng nhẹ tay để thức ăn còn sót lại trôi hết. Kê nội kim chất lượng tốt có màu vàng nâu, trên mặt có những vết nhăn dọc, chất dòn, dễ vỡ vụn, vết bẻ vụn có cạnh bóng. Quanh năm có thể thu hoạch.

Trong Đông y Trung Quốc (Trung y), một số nơi người ta dùng cả màng mề vịt, gọi là "áp nội kim", được sử dụng với cùng một công dụng và liều lượng.

Kê nội kim là vị thuốc rất cổ, đã được sử dụng trong dân gian từ rất lâu đời, từng được ghi lại trong "Thần nông bản thảo kinh", "Bản thảo cương mục" và những bộ sách thuốc cổ điển khác.

Theo Đông y truyền thống: Kê nội kim có vị cam (ngọt), tính ôn (ấm); vào các kinh Tỳ, Vị, Tiểu tràng và Bàng quang. Có tác dụng kiện tỳ tiêu thực, sáp tinh chỉ di, thông lâm hóa thạch. Chủ trị bụng đầy do thức ăn tích trệ, nôn mửa, ỉa chảy, trẻ nhỏ cam tích, ...

Do có tác dụng tiêu thực tương đối mạnh, nên dù là đầy bụng do ăn quá nhiều thịt (nhục tích), quá nhiều chất bột (cốc tích) hay ăn quá nhiều sữa (nhũ tích), trên lâm sàng đều có thể sử dụng kê nội kim để chữa.

Do có tác dụng cô đặc nước tiểu và điều tiết quá trình tiết tinh (thúc niệu, sáp tinh, chỉ di), nên trên lâm sàng kê nội kim cũng thường được sử dụng để chữa di tinh, mộng tinh, hoạt tinh, tiểu tiện nhiều lần (niệu tần), cũng như đái dầm (dị niệu).

Ngoài ra, do có tác dụng thanh nhiệt lợi thấp, lợi tiểu và làm tan sỏi (thông lâm, tiêu thạch), nên còn có thể dùng chữa chứng tiểu tiện không thông, tiểu tiên nhỏ giọt (lâm chứng); vừa có thể dùng chữa sỏi thận, sỏi bàng quang, lại có thể dùng chữa sỏi mật và sỏi gan (sỏi trong ống mật gan).

Để chữa di tinh, Đông y và dân gian thường sử dụng kê nội kim theo những cách sau:

    (1) Kê nội kim tán: Màng mề gà sao vàng, nghiền thành bột mịn; ngày uống 2 lần vào buổi sáng và buổi tối, mỗi lần 4g, chiêu thuốc bằng nửa chén rượu gạo; dùng theo từng đợt (liệu trình) 10 ngày, giữa các liệu trình ngừng dùng thuốc 3-5 ngày.

    (2) Dân gian có kinh nghiệm dùng màng mề gà 2 phần, đường trắng 1 phần; màng mề gà đặt lên hòn ngói nung cho khô, nghiền mịn, trộn đều với đường; ngày ăn 2 lần, mỗi lần 2 thìa con (khoảng 10g); cũng dùng theo từng đợt như phương pháp (1).

    (3) Ngoài ra, cũng có thể dùng màng mề gà sao vàng chín, tán thành bột mịn, hòa với cháo nóng ăn; ngày 2 lần, mỗi lần 4-6g bột thuốc.

Ngoài chữa di tinh, còn có thể sử dụng màng mề gà để chữa trị một số bệnh thường gặp khác theo những cách sau:

    (1) Chữa tiêu hóa kém, ỉa chảy lâu ngày: Kê nội kim (sao), bạch truật (sao) - 2 vị liều lượng bằng nhau; tất cả tán thành bột mịn, trộn đều; ngày uống 3 lần, vào trước bữa ăn, mỗi lần 6-8g, dùng nước đun sôi chiêu thuốc. Có tác dụng trị viêm ruột mạn tính, ỉa chảy, bụng ấm ách khó chịu, hiệu quả cao.

    (2) Trẻ nhỏ chức năng tiêu hóa kém: Kê nội kim 1 phần, sơn dược (củ mài) 3 phần; cùng nghiền thành bột mịn, trộn đều, cất vào lọ nút kín dùng dần; mỗi ngày dùng 20g bột thuốc, thêm chút đường đỏ, chế nước vào đun sôi, được thứ bột nhão, chia ra 2-3 lần ăn trong ngày.

    (3) Kê nội kim quất bì chúc: Kê nội kim 2 cái, quất bì (vỏ quít) 10g, nấu nhỏ lửa nửa giờ, sau cho thêm 30-50g gạo nếp vào, nấu thành cháo; chia ra ăn trong ngày, ăn cháo cùng với cả các vị thuốc. Có tác dụng hành khí hóa thạch, dùng chữa sỏi tiết niệu và sỏi túi mật, hiệu quả rất tốt.

Lương y HƯ ĐAN