Cách sử dụng cây cối xay chữa dị ứng

Hỏi:

Cứ ra đường gặp gió mạnh hoặc mưa là da khắp người tôi bị nổi mẩn, ngứa ngáy rất khó chịu và mất tự tin. Tôi đã đi khám và uống thuốc ở nhiều nơi mà bệnh không khỏi. Gần đây có người mách, dùng cây cối xay, nấu canh với thịt lợn ăn thì bệnh sẽ khỏi. Đề nghị "Thuốc vườn nhà" tư vấn  cho biết: Cây cối xay có tác dụng gì, dùng nấu ăn có độc hay không?

Nguyễn Đình Anh, Hải Phòng

Đáp:

Cây cối xay

Cây cối xay còn có tên là "giằng xay", "ma bản thảo", "phao tôn" (Tày), "co tó ép" (Thái), "kim hoa thảo", "ma mãnh thảo", "nhĩ hương thảo", ... tên khoa học là Abutilon indicum (L.) Sweet.

Cối xay là loài cây nhỏ, mọc thành bụi, cao chừng 1-1,5m. Toàn thân và các bộ phận của cây đều mang lông măng. Lá mềm, hình tim, đầu nhọn dài rộng chừng 10cm. Hoa mọc ở kẽ lá, đơn độc, màu vàng, cuống hoa dài bằng cuống lá. Đài 5 răng không có tiểu đài. Nhị nhiều. nhụy gồm tới 20 lá noãn. Toàn bộ trông giống cái bánh xe hay cái cối xay. Mỗi lá noãn chứa tới 3 hạt, nhẵn, màu đen nhạt, hình thận.

Cây thường mọc hoang ở khắp nơi, từ đồng bằng, trung du đến miền núi. Thường gặp ở các bờ rào, vườn tược, bãi hoang, chân đồi, nương rẫy cũ. Cây còn được trồng ở nhiều vườn thuốc, trạm y tế xã và gia đình.

Để sử dụng làm thuốc, người thường cắt cành liền với lá và quả, còn dùng cả thân, rễ. Có thể dùng tươi hoặc phơi khô.

Theo Đông y: Cây cối xay có tác dụng hoạt huyết, thanh nhiệt, lợi thấp, khai khiếu. Dùng để chữa tiêu chảy, tiểu tiện nhỏ giọt, đau buốt, di tinh, mẩm tịt, viêm tai giữa, ...

Trong dân gian, thường dùng thân cành mang lá và quả sắc uống cho mát, chữa bí tiểu tiện, tiểu tiện đỏ, chữa sốt, ... Lá giã nát để đắp mụn nhọt.

Liều dùng: Ngày dùng 5-10g khô (10-30g tươi) dưới dạng thuốc sắc. Dùng ngoài da, không kể liều lượng.

Kinh nghiệm dùng cây cối xay chữa dị ứng lưu truyền ở một số tỉnh miền núi phía Bắc nước ta và miền Nam Trung Quốc.

Trong một tài liệu mà "Thuốc vườn nhà" có trong tay (Tân liệu pháp dữ trung thảo dược tuyển biên), thấy nói về cách sử dụng cây cối xay để chữa mày đay do dị ứng (quá mẫn tính tầm ma chẩn) theo cách như sau: Dùng toàn cây cối xay 30g, thịt lợn nạc lượng thích hợp, hầm chín ăn; ăn thịt lợn và uống nước thuốc; sử dụng theo từng đợt (liệu trình) 7-10 ngày.

Bạn có thể tham khảo áp dụng thử, kết quả và phản ứng ra sao xin hồi âm lại, để "Thuốc vườn nhà" phổ biến cho các Quý độc giả khác được biết.

"Thuốc vườn nhà" cũng xin giới thiệu thêm mội số bài thuốc khác, có sử dụng cây cối xay:

    (1) Chữa sốt ra nhiều mồ hôi, khát nước, nhức đầu: Dùng lá cối xay 20g, chỉ thiên 20g, bạc hà 10g, cam thảo 5g, gừng tươi 3 lát; sắc nước uống trong ngày.

    (2) Chữa phụ nữ phù thũng sau khi sinh: Dùng lá cối xay tươi 30g, ích mẫu tươi 20g; thái nhỏ, phơi khô, sắc với nước; chia 2 lần uống trong ngày.

    (3) Chữa phụ nữ vàng da sau khi sinh: Dùng lá cối xay  tươi 30g, nhân trần 20g, vọng cách 20g; thái nhỏ, phơi khô, sắc nước uống; chia 2 lần uống trong ngày.

    (4) Chữa sưng đau khớp xương kèm theo sốt 38-39 độ: Dùng lá cối xay khô 5g, rễ cây xấu hổ 5g, rau muống biển 3g, rễ cỏ xước 3g, lá lạc tiên 3g, lá lốt 3g; thái nhỏ, phơi khô; hãm nước uống trong ngày, liên tục 30-45 ngày (1 liệu trình).

    (5) Chữa trĩ lở loét: Dùng rễ cây cối xay 10-15g, sắc nước uống; ngoài dùng cành lá nấu nước xông giang môn, nước đỡ nóng thì dùng để rửa.

    (6) Chữa mắt sinh màng mộng: Dùng quả cối xay, hoa mào gà trắng - mỗi thứ 30g; sắc nước uống trong ngày.

Lương y HUYÊN THẢO