Vỏ cây thanh thất là thuốc bổ?

Hỏi:

Gần đây, khi lên Tam Đảo chơi, tôi thấy dân địa phương hay bán cho khách du lịch một thứ vỏ cây, gọi là "vỏ thanh thất", nói rằng đó là loại thuốc giúp ăn ngủ ngon và có tác dụng bổ máu rất tốt, nhất là đối với phụ nữ. Tôi đã mua vài kg, nhưng chưa dám sử dụng, vì chưa biết rõ vỏ thanh thất có tác dụng gì, dùng lâu ngày có hại gì không? Mong được "Thuốc vườn nhà" tư vấn giúp.

Lê Huyền, Hà Nội

Đáp:

"Thanh thất" là loài mọc hoang dại trong rừng ở các tỉnh Vĩnh Phúc, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Khánh Hòa, Ninh Thuận, ... Thời trước người ta trồng thanh thất ngay gần Hà Nội, để lấy lá nhuộm đen vải satanh. Cây còn có tên là "cây xuân", "cây bụt", "cây bút", "càng hom", "bông xướt", "càn thôn", "xú xuân", ... tên khoa học là Ailanthus malabarica DC., thuộc họ Thanh thất (Simarubaceae).

Thanh thất là một cây gỗ lớn, cao tới 20m. Lá kép lông chim lẻ, kích thước lớn, có thể dài tới 1m, thường tập trung ở gần ngọn cành, đứng dưới nhìn lên trông như những tán nhỏ có hình như mạng nhện. Lá chét lệch, hơi cong lưỡi liềm, lá già trước khi rụng xuống có màu đỏ tiết. Hoa mọc thành xim đơm, xếp thành chùy ở kẽ lá, dài 20-25cm. Quả có cánh dài 7-8cm, rộng 18mm, mang một hạt ở giữa, hạt tròn dẹt.

Vỏ cây thanh thất đã được dùng làm thuốc trong dân gian từ lâu.

Theo Đông y: Vỏ thanh thất có vị đắng, tính ấm, mùi thơm, không độc. Có tác dụng trừ thấp nhiệt, sát trùng, thu sáp. Dùng chữa đau bụng ỉa chảy, sốt, cho sản phụ uống để bổ máu, ăn ngon cơm, có nơi còn ngâm rượu dùng làm thuốc bổ.

Cách sử dụng cụ thể:

    (1) Chữa đi lỵ ra máu, đau bụng: Dùng vỏ thân hoặc rễ cây thanh thất phơi khô, thái nhỏ, tán thành bột mịn; mỗi lần uống 2-4g bột thuốc, chiêu bằng nước đã đun sôi; ngày uống 3 lần.

    (2) Chữa phụ nữ khí hư ra nhiều: Dùng bột vỏ thanh thất và bột hoạt thạch - 2 thứ liều lượng bằng nhau, trộn đều; ngày uống 10-20g, chia ra 2-3 lần.

Như vậy: Vỏ cây thanh thất có thể sử dụng để chữa trị một số chứng bệnh và làm thuốc bổ. Tuy nhiên, trước khi sử dụng, bạn vẫn nên đến một phòng khám Đông y có uy tín, để được các thầy thuốc xem mạch và hướng dẫn cách dùng cụ thể.

Lương y HUYÊN THẢO