Thuốc vườn nhà chữa bệnh “giời leo”

Hỏi:

Trong những ngày hè, người già và trẻ nhỏ trong gia đình tôi thường rất hay bị "giời leo". Vì vậy, đề nghị "Thuốc vườn nhà" cho biết, có những vị thuốc gì dễ kiếm gì, có thể dùng để bệnh chữa bệnh "giời leo" hay không?

Nguyễn Vân, Thanh Liêm, Hà Nam

Đáp:

Mơ leo

Mùa hè là giai đoạn thường phát sinh nhiều loại bệnh nhiễm trùng, do vi khuẩn, virus, và các loại ký sinh trùng khác gây nên; "giời leo" là một trong số các bệnh đó.

"Giời leo" thực chất là một bệnh viêm da, nổi mụn nước cấp tính. Do loại virus có tên là varicella-zoster virus gây nên. Mảng "giời leo" có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào, nhưng thường gặp nhất là ở ngực, bụng, vai, lưng, cổ, mặt và hố mắt.

"Giời leo" trong Y học hiện đại (Tây y) có tên là bệnh Zona (Herpes Zoster).

Bệnnh có những chứng trạng chủ yếu: khởi đầu thấy sốt nhẹ 37,5-38 độ C, đau mỏi toàn thân; trên da xuất hiện mảng xung huyết, trên có những nốt phỏng nước, gây đau buốt, nóng rát như bị bỏng lửa. Lúc đầu mảng "giời leo" chỉ bằng 1-2 đồng xu, mọc kề nhau, dần dần lan thành mảng lớn. Mảng "giời leo" có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào, nhưng thường gặp nhất là ở ngực, bụng, vai, lưng, cổ, mặt, hố mắt. Sau 15-20 ngày, mảng "giời leo" dịu dần, các nốt phỏng bay hết, chỉ để lại những vết thâm trên da, nói chung không để lại sẹo.

Bệnh có khi rất nhẹ - chỉ cần nhai đỗ xanh sống hoặc giã một vài thứ lá đắp lên là khỏi. "Giời leo" ở hố mắt gây đau nhiều và khó chữa nhất, có thể dẫn đến viêm kết mạc hoặc viêm giác mạc, nếu không điều trị kịp thời có thể ảnh hưởng đến thị lực.

Có những trường hợp bị bội nhiễm, nốt phỏng mưng mủ, loét sâu dưới da, rất khó chữa.

Một số trường hợp sau khi các nốt phỏng đã biến mất vẫn để lại những di chứng thần kinh; cơn đau tuy bớt nhưng không hết hẳn, có thể kéo dài đến vài tháng hoặc cả năm.

Trong Đông y, zona - "giời leo" có tên là "xà đan" hoặc "xà xuyến đan"; trường hợp bệnh phát ở eo lưng, thì gọi là "triền yêu hỏa đan" hoặc "triền yêu long".

Theo Đông y: "Xà đan" - "giời leo" chủ yếu do thấp nhiệt hỏa độc xâm phạm vào cơ thể, khiến cho kinh Can bị hỏa độc thiêu đốt, kinh Tỳ bị thấp nhiệt ứ đọng; thấp nhiệt hỏa độc uất kết lại bên trong cơ thể, hun đốt bì phu da thịt mà thành bệnh.

Trong điều kiện gia đình, ngoài dùng đỗ xanh giã nát đắp theo kinh nghiệm dân gian, còn có thể sử dụng một số vị thuốc Nam sẵn trong vườn nhà để chữa trị, cụ thể:

    (1) Rau sam:

    - Rau sam lượng thích hợp, băng phiến một chút; rau sam giã nát vắt lấy nước, thêm chút băng phiến vào trộn đều; bôi lên chỗ bị bệnh, ngày 3-4 lần.

    - Dùng rau sam 30g, ý dĩ nhân 30g; sắc nước uống.

    (2) Lá sung: Lá sung rửa sạch, hong khô, cắt nhỏ, thêm chút giấm ăn, giã nhuyễn; đắp vào chỗ bị bệnh, thuốc khô lại thay. Kết quả nghiên cứu lâm sàng cho thấy, điều trị 21 ca, trong 1-2 ngày đều khỏi cả.

    (3) Lá cây xấu hổ: Dùng một nắm lá cây xấu hổ, giã nát, đắp vào chỗ bị bệnh.

    (4) Rau dừa nước: Dùng rau dừa nước tươi, rửa sạch, giã vắt lấy nước cốt; trộn với bột gạo nếp đắp vào những chỗ bị bệnh.

    (5) Cỏ nhọ nồi: Cỏ nhọ nồi tươi, rửa sạch, vò nát, vắt nước bôi; ngày bôi 3-4 lần.

    (6) Mơ leo: Dùng cành lá mơ leo lượng thích hợp, giã nát, xát vào chỗ bị bệnh, ngày vài lần.

Tuy nhiên, những cách xử lý như trên chỉ thích hợp với  trường hợp bệnh nhẹ. Khi bệnh phát nặng, kèm theo những chứng trạng toàn thân, cần kết hợp với thuốc uống trong, mới có thể chữa khỏi và tránh được di chứng.

Tốt nhất, bạn nên tìm đến phòng khám Đông y có uy tín, để được chẩn bệnh và hướng dẫn dùng thuốc cụ thể.

Lương y HUYÊN THẢO