Mai rùa - Bổ âm, trừ nhiệt

Hỏi:

Đề nghị "Thuốc vườn nhà" cho biết phương pháp chế biến và cách sử dụng mai rùa để chữa bệnh thông thường.

Một số bạn đọc Thái Nguyên, Hải Phòng

Đáp:

Mai rùa trong Đông y gọi là "quy bản", còn gọi là "quy giáp", "huyền vũ giáp". Quy bản có thể thu hoạch quanh năm, nhưng nhiều nhất vào các tháng 8-12.

Trên thị trường, mai rùa thường chia thành 2 loại, tùy theo cách khai thác. Khi bắt được rùa, nếu giết chết, bóc lấy yếm, cạo hết thịt, rửa sạch, phơi khô, thì gọi là "huyết bản". Còn nếu bắt được rùa, nấu chín rồi mới bóc lấy yếm, lọc bỏ hết gân thịt, thì gọi là "thang bản".

Thời xưa "quy bản" chỉ được chế biến từ phần vỏ cứng ở trước bụng con rùa (yếm rùa). Nhưng những năm gần đây, "quy bản" bắt đầu được chế từ toàn bộ phần vỏ cứng bao bọc bên ngoài thân con rùa (quy giáp), do thành phần hóa học của toàn bộ phần vỏ cứng bọc ngoài con rùa giống như nhau.

Quy bản là loại thuốc bổ âm cực tốt: Theo Đông y, quy bản có vị ngọt, mặn, tính hàn; vào 3 kinh Can, Thận và Tâm. Có tác dụng tư âm tiềm dương, ích thận kiện cốt, dưỡng huyết bổ tâm. Chủ trị thận âm bất túc (thận âm suy hư), cốt chưng lao nhiệt (suy nhược nặng, nóng hấp hấp trong xương), âm hư phong động, lưng gối yếu mỏi, gân cốt đuối sức, trống ngực, mất ngủ, hay quên, nam giới di tinh, nữ giới băng lậu.

Mai rùa (quy giáp) có thể sử dụng trực tiếp hoặc chế thành cao mai rùa (gọi là "cao quy bản", còn gọi là "quy giáp cao", "quy giáp giao"). Muốn chế cao quy bản, trước hết đem ngâm mai rùa vào nước để gân thịt còn sót lại rữa ra, rồi cạo cho tróc hết; có khi đun chín để loại thịt cho dễ. Sau đó dùng nước rửa sạch cho đến hết mùi, phơi khô, đập nhỏ, nấu với nước 3 ngày 3 đêm, lọc loại bỏ bã. Nước lọc được đem cô đặc, đổ vào khuôn, để nguội cắt thành từng miếng to nhỏ tùy ý.

3 bài thuốc đơn giản có sử dụng mai rùa:

    (1) Chữa âm hư, nóng trong xương, sốt cơn về chiều: Địa cốt bì 8g, hoàng bá 4g, sắc lấy nước, chia ra 3 lần uống trong ngày, mỗi lần lấy 3g cao quy bản hòa tan vào nước thuốc cùng uống.

    (2) Chữa cơ thể suy nhược, ho lâu ngày: Quy bản, đảng sâm - 2 thứ bằng nhau; quy bản sao cát cho dòn, tán nhỏ; đảng sâm sao thơm, tán nhỏ; 2 vị trộn đều; ngày uống 3 lần, mỗi lần 2g bột thuốc, chiêu thuốc bằng nước đun sôi.

    (3) Chữa thần kinh suy nhược, mất ngủ, ngủ mê nhiều, hay quên: Quy bản 500g, viễn chí 100g, xương bồ 200g, mẫu lệ 300g; tất cả tán thành bột mịn, trộn đều; ngày uống 3 lần, mỗi lần 3g.

Lương y HƯ ĐAN