Kê nội kim chữa trướng bụng, ợ hơi

Hỏi:

Cháu năm nay 25 tuổi, bị mặc bệnh viêm dạ dày trào ngược dịch mật, với biểu hiện là khi ăn xong cảm thấy trướng bụng khó tiêu và ợ hơi. Cháu đã đi khám ở rất nhiều nơi nhưng uống thuốc đều không khỏi. Cháu xin nhờ "Thuốc vườn nhà" tư vấn giúp cháu cách chữa bệnh. Cháu xin chân thành cảm ơn.

Nguyễn Văn Hiển, Nam Định

Đáp:

"Bệnh viêm dạ dày trào ngược dịch mật" mà bạn đề cập, có tên chính thức trong Y học hiện đại là "Bệnh trào ngược dạ dày - thực quản" (gastroesophageal reflux disease - GERD). Đó là tình trạng chất dịch từ dạ dày trào ngược lên thực quản, từng lúc hay thường xuyên. Trong thành phần chất dịch trong dạ dày bao gồm dịch vị, pepsine và dịch mật, ... Do có dịch mật nên có người gọi là "... trào ngược dịch mật"?

Triệu chứng điển hình của bệnh là: Ợ chua, ợ nóng, trớ, khó nuốt, cảm giác nóng, tức đau ở giữa ngực. Các triệu chứng trên thường nặng hơn sau khi ăn no, khi đứng cúi người hoặc khi nằm, ...

Bệnh "Trào ngược dạ dày - thực quản" thuộc phạm vi của các chứng "Phản toan", "Thôn toan", "Ế cách", "Hung thống" trong Đông y. "Phản toan" là chất chua từ dạ dày chảy ngược lên; "Thôn toan" là nuốt nước chua (thôn = nuốt, toan = chua), nước chua trào lên cổ họng, không kịp thổ ra, phải nuốt vào, thấy có vị chua; "Ế cách" là hung cách nghẽn tắc, khó nuốt, khí nghịch lên gây tiếng nấc; "Hung thống" là đau ngực.

Nguyên nhân dẫn tới các chứng trạng trên chủ yếu do "Can khí phạm Vị" hoặc "Vị thất hòa giáng". Nhưng cũng có thể do "Khí trệ huyết ứ", "Vị âm bất túc", "Tỳ Vị hư hàn", "Khí hư huyết ứ", ...

Nói chung, nguyên nhân rất phức tạp, phải tìm đến phòng khám Đông y chuyên nghiệp, thông qua các biện pháp chẩn đoán cần thiết, mới có thể xác định chính xác, khi đó dùng thuốc mới có kết quả tốt.

Trở lại trường hợp cụ thể của bạn: Chứng trạng bệnh lí (trướng bụng, ấm ách khó tiêu, ợ hơi, ...) chỉ xuất hiện sau khi ăn no. Nếu chỉ như vậy, thì nguyên nhân có thể chỉ là do chức năng tiêu hóa (Tỳ Vị) không thật kiện toàn, nên ăn no là bị "thương thực" và xuất hiện chứng trạng khó chịu nói trên. Theo chúng tôi nghĩ, chưa chắc bạn đã mắc bệnh "Trào ngược dạ dày – thực quản".

Để khắc phục tình trạng ăn no là trướng bụng, ấm ách khó tiêu, ợ hơi, ... trước mắt chỉ cần tránh ăn quá no. Nên ăn thành nhiều bữa trong ngày và mỗi bữa chỉ nên ăn đến lưng lửng bụng (no 7-8 phần là ngừng).

Kinh nghiệm cho thấy, làm như vậy một thời gian, thì chức năng tiêu hóa của Tỳ Vị sẽ kiện toàn dần, cơ thể hấp thụ được các chất dinh dưỡng cần thiết và triệu chứng "trào ngược" cũng có thể tự nhiên biến mất.

Ngoài ra, để tăng cường chức năng tiêu hóa, bạn có thể ra chợ, nhờ những người bán gà mua giúp vài chục cái màng mề gà. Đó là lớp màng màu vàng, phủ mặt trong của mề gà (tức dạ dày gà); thường dài chừng 3,5cm, rộng 3cm, dày chừng 5mm. Đông y gọi đó là "Kê nội kim".

Để có kê nội kim dùng làm thuốc, khi thịt gà người ta lập tức mổ mề gà, bóc ngay lấy màng, rồi mới rửa sạch phơi khô. Có người nói không rửa, nhưng thực tế phải rửa nhưng nhẹ tay để thức ăn còn sót lại trôi hết.

Kê nội kim chất lượng tốt có màu vàng nâu, trên mặt có những vết nhăn dọc, chất dòn, dễ vỡ vụn, vết bẻ vụn có cạnh bóng. Quanh năm có thể thu hoạch.

Trong Đông y Trung Quốc (Trung y), một số nơi người ta dùng cả màng mề vịt, gọi là "Áp nội kim", được sử dụng với cùng một công dụng và liều lượng.

Theo Đông y: Kê nội kim có vị cam (ngọt), tính ôn (ấm); có tác dụng kiện tỳ tiêu thực, ... Chủ trị bụng đầy do thức ăn tích trệ, nôn mửa, ỉa chảy, trẻ nhỏ cam tích, ...

Do có tác dụng tiêu thực tương đối mạnh, nên dù là đầy bụng do ăn quá nhiều thịt (nhục tích), ăn quá nhiều chất bột (cốc tích) hay ăn quá nhiều sữa (nhũ tích), trên lâm sàng đều có sử dụng kê nội kim để chữa.

Cách dùng: Màng mề gà sao vàng, nghiền thành bột mịn; ngày uống 2 lần (vào buổi sáng và buổi tối), mỗi lần 4g, chiêu thuốc bằng nước ấm; có thể pha thêm chút rượu gạo vào nước chiêu thuốc. Dùng theo từng đợt (liệu trình) 10 ngày.

Lương y HƯ ĐAN