Có thể dùng dứa dại chữa xơ gan cổ trướng?

Hỏi:

Tôi nghe nói dứa dại có tác dụng chữa xơ gan cổ trướng. Đề nghị "Thuốc vườn nhà" cho biết có đúng không và cách sử dụng như thế nào?

Ông Nguyễn Sĩ Thái ở Đô Lương, Nghệ An

Đáp:

Trong Đông y và dân gian, tất cả các bộ phận của cây dứa dại đều có thể sử dụng làm thuốc:

    - Quả dứa dại: Có tác dụng làm mạnh tỳ vị, hành khí, tiêu đàm thũng, giải ngộ độc rượu, làm nhẹ đầu sáng mắt, ... Dùng chữa sán khí, tiểu tiện khó khăn, tiểu đường, kiết lỵ, trúng nắng, mắt mờ, mắt hoa, ... Liều dùng 10-15g khô, sắc nước, tẩm rượu hoặc tẩm mật uống.

    - Nõn, lá non, đọt non: Có tác dụng thanh nhiệt, lương huyết, chỉ huyết (cầm máu), sinh cơ, giải độc. Dùng chữa sởi, ban chẩn, đơn độc, mụn nhọt lở loét, tâm phế nhiệt, tiểu tiện vàng đỏ; giã nát đắp chữa đầu đinh, lòi dom, bó gãy xương, ... Liều dùng 9-18g sắc uống, dùng ngoài giã nát đắp vết thương.

    - Hoa: Có tác dụng thanh nhiệt, lợi thủy, trừ thấp nhiệt, chữa tiêu chảy do nhiệt độc. Dùng chữa lâm trọc (đái đục, đái buốt, đái nhỏ giọt), sán khí (thoát vị bẹn hoặc thoát vị bìu, đau từ bìu lan lên bụng dưới), nhọt mọc ở gáy, cảm mạo, ho, ... Liều dùng 10-30g sắc uống, dùng ngoài giã nát đắp.

    - Rễ: Có tác dụng làm ra mồ hôi, hạ sốt, lợi thủy hóa thấp. Dùng để chữa các chứng bệnh như cảm mạo, sốt dịch, viêm gan, viêm thận, viêm đường tiết niệu, phù thũng, đau mắt đỏ, thương tổn do bị ngã, bị đánh chấn thương, ... Liều dùng 10-30g, sắc uống.

Do tất cả các bộ phận của cây dứa dại đều có tác dụng hành khí, hoạt huyết, tiêu thũng trướng, giải độc, chống viêm, ... nên cũng có thể sử dụng để chữa một số dạng xơ gan cổ trướng.

Một số tài liệu ghi nhận: Có những trường hợp xơ gan cổ trướng dùng quả, hoặc rễ cây dứa dại sắc uống có thấy có tiến triển tốt.

Tuy nhiên chưa thể khẳng định dứa dại là thứ thuốc có thể chữa khỏi được xơ gan cổ trướng cho tất cả mọi người.

Kinh nghiệm dân gian dùng dứa dại để chữa xơ gan và phù thũng như sau:

    (1) Dùng quả dứa dại thái lát, phơi khô, sao vàng, hạ thổ, sắc lấy nước đặc, chia ra 3-4 lần uống trong ngày. Mỗi ngày dùng 10-15g khô, bệnh nặng tùy theo độ tuổi và thể trạng mà tăng thêm liều. Uống liên tục trong 15 ngày (1 liệu trình); nghỉ 3-4 ngày lại tiếp tục 1 liệu trình khác.

    (2) Một số nơi dùng cả quả, rễ, lá - mỗi thứ khoảng 10-15g; sắc uống như trên.

    (3) Có nơi dùng rễ dứa dại 30-40g, phối hợp với rễ cỏ xước 20-30g, cỏ lưỡi mèo 20-30g; sắc uống.

Lương y HƯ ĐAN