Sử dụng sữa bò như thế nào thì tốt?

Hỏi:

Hiện nay, sữa bò là một loại thức uống phổ biến trong mỗi gia đình, nhất là những gia đình có trẻ nhỏ. Tuy nhiên, tôi nghe nói, nếu uống sữa bò không đúng cách, không những không có lợi mà ngược lại còn ảnh hưởng đến sức khỏe, ... Đề nghị "Thuốc vườn nhà" thông tin cho biết về vấn đề này.

Lương Mỹ Thu Phương, Cần Thơ

Đáp:

Sữa bò là thứ có giá trị dinh dưỡng cao và dễ được cơ thể hấp thu. Thế nhưng, dùng sữa cũng phải đúng phương pháp mới có thể tận dụng được các chất có lợi và tránh được những tác hại đối với sức khỏe.

Nên dùng sữa vào lúc nào?

    Một số người có thói quen uống sữa khi đói hoặc vào sáng sớm như món điểm tâm buổi sáng. Thực ra, làm như vậy có phần thiếu khoa học. Bởi vì, khi đói bụng, phần sữa uống vào sẽ chỉ phát huy được tác dụng như là một chất cung cấp "năng lượng". Những chất bổ đưỡng vốn có trong sữa sẽ không tận dụng hết. Cho nên khi đói, trước khi uống sữa, nên ăn một chút chất bột, như bánh mì, bánh bao, xôi, ... Như vậy mới là cách sử dụng "kinh tế".

    Nói chung, nên uống sữa từ 1-2 giờ sau bữa ăn. Như vậy, thời gian sữa lưu lại trong dạ dày sẽ lâu hơn, các chất dịch trong dạ dày sẽ có đủ thời gian để phân giải các chất trong sữa, cơ thể sẽ hấp thu được nhiều chất bổ hơn. Hơn nữa, trong sữa chứa tương đối nhiều tryptophan - một chất có tác dụng ức chế thần kinh, gây mệt mỏi và buồn ngủ làm ảnh hưởng đến năng suất làm việc buổi sáng. Vì vậy, nên uống sữa vào buổi chiều, buổi tối.

Sữa có thể dùng làm ... "thuốc ngủ"?

    Tốt nhất là nên uống sữa cùng một vài lát bánh trước khi đi ngủ, như vậy vừa tận dụng được các chất bổ lại có được một giấc ngủ ngon. Giấc ngủ sẽ đến một cách tự nhiên và dễ dàng hơn, bởi lẽ khi phân giải, các chất carbohydrate trong sữa và bánh sẽ tạo ra những chất chứa 5-hydroxytryptophane - một loại chất có tác dụng kích thích các tế bào thần kinh trong đại não, khiến cho người ta có cảm giác yên ổn và vui vẻ, thậm chí còn có thể làm giảm nhẹ những cơn đau.

Cho trẻ sơ sinh uống sữa bò cần phải pha loãng?

    Hàm lượng protein trong sữa bò cao hơn sữa người nhưng chất lượng lại khác sữa người. Thành phần chủ yếu của sữa bò là casein, khi vào cơ thể sẽ kết thành những khối tương đối lớn, khó tiêu hóa. Hệ thống tiêu hóa của trẻ sơ sinh còn chưa hoàn chỉnh, nếu không pha loãng sữa, sẽ có thể dẫn đến tình trạng rối loạn tiêu hóa. Ngoài ra hàm lượng các thứ muối trong sữa bò cũng cao, nếu không pha loãng bớt thì trẻ nhỏ cũng khó hấp thụ.

    Có thể pha loãng sữa bằng nước uống, nhưng tốt nhất là dùng nước cơm hoặc nước cháo. Ngoài tác dụng làm giảm bớt nồng casein và muối, nước cháo còn ảnh hưởng đến trạng thái của các chất keo trong sữa - những khối casein sẽ trở nên xốp hơn và càng dễ hấp thụ. Mặt khác, trong nước cơm và nước cháo còn có các chất bột, các sinh tố và nhiều chất dinh dưỡng khác cần thiết cho sự trưởng thành của trẻ nhỏ.

    Tỷ lệ pha là 2:1 hoặc 1:1, tức là 2 phần sữa 1 phần nước hay nước cháo, hoặc 1 phần sữa 1 phần nước. Sau khi pha loãng, nên cho thêm chút đường vào để bù đắp cho phần năng lượng đã bị giảm đi khi pha loãng; mỗi 100ml sữa đã pha loãng có thể cho thêm khoảng 5g đường.

Khi nào nên cho đường vào sữa?

    Trong sữa có lysine - một trong 8 loại acid amin không thay thế được mà cơ thể không thể thiếu; thế nhưng, trong điều kiện nhiệt độ cao lysine sẽ tác dụng với đường và tạo ra một số chất có hại đối với sức khỏe. Do đó, không nên cho đường vào sữa trước khi đun, khi đang nấu cũng không nên cho đường vào, mà phải chờ khi đã đun xong, sữa chỉ còn hơi âm ấm hãy trộn đường vào.

Lương y HUYÊN THẢO