Mật ong có thể gây trúng độc?

Hỏi:

Mật ong là một thực phẩm không thể thiếu trong gia đình tôi, nhất là từ khi có con, tôi đã ngâm quả quất với mật ong, và cho cháu uống mỗi khi cháu bị ho, kết quả rất tốt. Tuy nhiên, gần đây tôi có nghe nói, mật ong có thể gây trúng độc, đặc biệt là không được cho trẻ sơ sinh sử dụng? Đề nghị "Thuốc vườn nhà" thông tin cho biết về vấn đề này. Xin chân thành cảm ơn.

Thu Thủy, Hà Nội

Đáp:

Mật ong là một loại thực phẩm chứa rất nhiều chất dinh dưỡng và hoạt chất sinh học quý giá. Hiện nay, trong điều kiện mức sống ở nước ta đã được nâng cao hơn trước, nhiều người ở thành thị và nông thôn rất thích dùng thứ thức ăn ngon ngọt này, để bồi dưỡng sức khỏe và chữa trị một số bệnh thông thường. Thế nhưng, có một điều mà nhiều người vẫn ít biết đến, đó là mật ong còn có thể gây nên trúng độc.

Thật ra, chuyện mật ong gây độc đã được biết đến từ thời xưa, và hiện nay ở trong và ngoài nước vẫn còn được nhắc tới.

Mật ong có thể gây độc, chủ yếu do hai nguyên nhân:

    - Thứ nhất, như chúng ta biết, mật ong được con ong "chế tạo" từ các thứ mật hoa và một số thức ăn khác. Nếu như ong hút mật, nhựa và phấn hoa của một số loài cây độc, thì trong mật ong sẽ chứa những độc tố, có thể gây nguy hại cho sức khỏe con người.

    Theo tài liệu của các nhà nuôi ong nước ngoài, ví dụ như ở Hungari, mật ong thu hoạch ở một số địa phương đã gây nên trúng độc, chủ yếu do con ong đã hút mật của cây "cà độc dược". Hay như ở những vùng phía nam Trung Quốc, như Quảng Tây, Vân Nam, nhiều người cũng đã bị trúng độc mật ong, lý do là con ong đã hút mật và phấn hoa của một số loài cây có độc trong rừng, như cây "lôi công đằng", "sơn hải đường", "thuốc phiện", ...

    Hiện nay nhiều người ở nước ta rất thích mật ong rừng, cho rằng mật ong được chế biến từ các loại hoa rừng có tác dụng bồi dưỡng và chữa bệnh tốt hơn là mật ong nuôi ở các vùng đồng bằng.

    Đúng là, mật do ong lấy từ rừng núi, có thành phần phong phú và đa dạng hơn, tuy nhiên theo kinh nghiệm ở nước ngoài, những thứ mật hoa rừng trước khi sử dụng, cần phải được kiểm tra và xét nghiệm cẩn thận.

    Trong hoàn cảnh nước ta hiện nay, để tránh bị ngộ độc, khi nếm mật ong rừng, nếu phát hiện thấy vị đắng, chát, thấy tê lưỡi hoặc thấy một số mùi vị khác thường, thì tốt nhất không nên sử dụng, và nếu có điều kiện, nên mang đến cơ quan y tế để kiểm tra, xét nghiệm.

    Có những trường hợp bị trúng độc mật ong rừng rất trầm trọng, người phát sốt, đầu đau, mắt hoa, lợm giọng, nôn mửa, bụng đau, ỉa chảy, tim loạn nhịp, huyết áp hạ thấp, tứ chi tê dại, hô hấp khó khăn, mắt mù tạm thời, ... dễ dẫn tới tử vong, cho nên ta chớ nên coi thường.

    - Thứ hai, nếu không bảo quản tốt hoặc do một số nguyên nhân khác, mật ong có thể bị nhiễm khuẩn, tạo nên những độc tố gây ra bệnh tật.

    Theo số liệu kiểm tra của cơ quan thực phẩm ở Trung Quốc, ước tính có từ 10-15% lượng mật ong đang lưu hành, bị nhiễm loài vi khuẩn boticin.

    Vi khuẩn này thường hay gây trúng độc đối với trẻ em. Cơ thể trẻ em còn non nớt, chưa phát triển đầy đủ, cho nên những nha bào của loài vi khuẩn boticin rất dễ dàng sinh sôi, nảy nở và gây nên bệnh tật.

    Khi bị trúng độc boticin, trẻ nhỏ thấy đau bụng, táo bón, kêu khóc, tiếng khóc yếu hơn bình thường, thích ngủ, đầu ngẹo xuống, khi cho bú sữa hoặc uống nước hay bị sặc. Bệnh tình nghiêm trọng rất có thể dẫn đến tử vong.

    Trường hợp bị trúng độc mật ong, tốt nhất nên kết hợp trị liệu bằng Y học cổ truyền và Y học hiện đại. Giai đoạn đầu, cần tìm cách tống chất độc ra ngoài cơ thể. Giai đoạn sau, cần chú trọng việc phục hồi chức năng gan, thận và hệ tuần hoàn.

Lương y HUYÊN THẢO