Món ăn - Bài thuốc chữa bệnh đau mắt đỏ

"Đau mắt đỏ" (viêm kết mạc) là chứng bệnh thường hay phát sinh vào những tháng nắng nóng trong năm. Khi thời tiết biến đổi dị thường, bệnh có thể lây lan và trở thành dịch. Bệnh lây lan qua dử mắt, nước mắt, do dùng chung khăn, chậu rửa mặt, ... Ngoài ra, ruồi nhặng, bụi bậm và một số vật dụng dùng chung cũng có thể trở thành những trung gian truyền bệnh.

Kim cúc

Viêm kết mạc có nhiều hình thái. Có trường hợp không dùng thuốc gì cũng tự nhiên khỏi, ngược lại có những trường hợp dùng đủ loại kháng sinh mà hàng tháng bệnh vẫn không khỏi.

Trong phạm vi bài viết này, "Thuốc vườn nhà" xin phép chỉ đề cập đến trường hợp viêm kết mạc cấp do trực khuẩn Koch Wecks và một số vi khuẩn khác gây ra (dân gian thường gọi là "đau mắt đỏ").

Biểu hiện đầu tiên của bệnh là cảm giác ngứa, cộm (như có cát bụi bay vào mắt); mắt sưng đỏ do bị sung huyết, đau nhức, sợ ánh sáng. Bệnh có thể phát trước ở một bên hoặc là cả hai mắt đồng thời. Có trường hợp mi mắt sưng tấy, dử mắt ra nhiều như mủ, hai mi mắt dính với nhau rất khó mở mắt. Trường hợp nhẹ, khoảng một tuần thì mắt hết sung huyết, trường hợp nghiêm trọng có thể kéo dài 2-3 tuần, nếu không điều trị triệt để có thể biến thành viêm kết mạc mạn tính; có thể xâm phạm đến giác mạc, ảnh hưởng đến thị lực...

Trong Đông y, chứng đau mắt đỏ có tên là "Thiên hành xích nhãn" hoặc "Bạo phong khách nhiệt".

Đông y cho rằng: Nguyên nhân chủ yếu do phong nhiệt và hỏa độc xâm phạm vào cơ thể, gây mất cân bằng Âm Dương khí huyết, làm rối loạn hoạt động của ngũ tạng lục phủ, chủ yếu là hai tạng Can và Phế, mà gây nên "Thiên hành xích nhãn".

Kinh nghiệm thực tế của Đông y cho thấy: Những người có thể chất thuộc loại hình "nhiệt thịnh", chủ yếu là Can nhiệt và Phế nhiệt, khi bị ngoại tà phong nhiệt và hỏa độc xâm phạm vào, thì rất dễ bị mắc bệnh này.

Phép chữa cơ bản là trừ phong và thanh nhiệt. Trong điều kiện gia đình, có thể sử dụng những thức ăn, vị thuốc có tác dụng thanh nhiệt, tả hỏa chế thành các món ăn, trà thuốc hoặc thuốc thang để chữa.

Đối với trường hợp bệnh phát tương đối nhẹ, có thể sử dụng một trong số các Món ăn - Bài thuốc sau đây:

    (1) Trà lá dâu: Trà búp 3g, lá dâu tằm tươi 15g (hoặc 7g khô); sắc nước uống thay nước trà trong ngày. Nếu có điều kiện có thể thêm, cúc hoa 10g, cam thảo 5g, cùng sắc uống. Dùng liên tục 5-7 ngày (1 liệu trình).

    (2) Trà ngân bạc: Dùng kim ngân hoa 10g, bạc hà 5g; hãm nước sôi, uống thay trà trong ngày, liên tục 5-7 ngày.

    (3) Trà hoa cúc: Dùng cúc hoa 10g, trà búp 5g; hãm nước sôi uống thay nước trà trong ngày, liên tục 5-7 ngày.

    (4) Trà mướp đắng: Trà búp 5g, mướp đắng tươi 50g (khô 20g); hãm nước sôi uống thay nước trà trong ngày, liên tục 5-7 ngày.

    (5) Trà mã thầy: Dùng củ mã thầy (còn gọi là củ năn) 60g, mía tươi 60g; mã thầy và mía gọt, róc bỏ vỏ, rửa sạch, thái nhỏ, thêm một lượng nước thích hợp; sắc nước uống thay trà trong ngày, mỗi ngày dùng 1 thang, liên tục trong 5-7 ngày.

    (6) Trứng gà luộc chè tươi: Dùng lá hoặc búp chè tươi 15-20g, trứng gà 2-3 quả; 2 thứ rửa sạch, cho vào nồi, đổ ngập nước, luộc đến khi trứng chín thì vớt trứng ra, bóc bỏ vỏ, cho vào nồi đun sôi lại là được; chia thành 2-3 lần ăn trong ngày, mỗi lần 1 quả, liên tục 3-5 ngày.

    (7) Cháo ngó sen: Ngó sen tươi 50g, đậu xanh 20g, rau sam 20g, tâm sen 6g, cúc hoa 10g, gạo tẻ 50g; thêm một lượng nước thích hợp, nấu thành cháo, chia thành 3 phần ăn trong ngày; ăn nóng, nếu cháo đã nguội cần hâm lại, liên tục 5-7 ngày.

    (8) Gan lợn xào huyền sâm: Gan lợn 500g, huyền sâm 15g, thêm mỡ, hành, gừng, tương, đường, rượu trắng, bột mì - mỗi thứ một lượng thích hợp; gan lợn rửa sạch, cùng với huyền sâm cho vào nồi nấu trong 1 giờ, vớt gan ra, thái nhỏ, chế biến với mắm muối, gia vị thành món xào, làm thức ăn trong các bữa cơm hàng ngày, liên tục 3-5 ngày.

    (9) Thanh nhiệt tả hỏa thang: Kinh giới 12g, bạc hà 12g, kim ngân 10g, chi tử (dành dành) 10g, cát cánh 10g, tang bạch bì (vỏ rễ cây dâu tằm) 10g, xuyên khung 8g, bạch chỉ 8g, cam thảo 4g; sắc với nước, chia 2-3 lần uống trong ngày, liên tục 5-7 ngày. Nếu kèm theo nhức đầu nhiều thêm mạn kinh tử 8g; nếu đại tiện táo bón thêm đại hoàng 6g.

    Bài thuốc này dùng trong trường hợp bệnh phát tác tương đối nặng. Trường hợp cần sử dụng dùng đến bài thuốc này, tốt nhất nên tiến hành dưới sự hướng dẫn của thầy thuốc Đông y chuyên nghiệp.

Lương y HUYÊN THẢO