Dùng dây lõi tiền chữa đái buốt

Hỏi:

Cứ tới mùa nắng nóng, tôi lại thường hay bị đái dắt, đôi khi rất buốt. Mỗi lần như vậy, uống thuốc tân dược theo đơn của bác sĩ tuy bệnh giảm, nhưng người rất mệt. Gần đây tôi có nghe nói, dây lõi tiền có tác dụng thông tiểu rất tốt, mà uống vào người không bị mệt. Có điều, tôi không biết dây lõi tiền có hình dạng như thế nào? Thường mọc ở đâu? Uống vào có gây tác dụng phụ gì không? Mong được "Thuốc vườn nhà" chỉ dẫn cụ thể cho biết.

Nguyễn Đình Mánh, Đà Bắc, Hòa Bình

Đáp:

Dây lõi tiền là một loại dây leo, thường mọc cuốn vào những cây to lớn hơn. Thân mềm, không có lông, trên mặt có những vạch chạy dọc. Lá mỏng, mềm, hình 3 cạnh tròn, dài khoảng 3-9cm, rộng 2-6cm, mặt trên màu xanh lục, mặt dưới màu nhạt hơn, hay như có phấn. Cuống lá phía dưới gốc màu cũng nhạt hơn, hay như có phấn. Cuống lá dài khoảng 3-5cm, đính vào khoảng 1/4 phiến lá. Từ cuống tỏa ra 10 gân chính, nổi ở mặt dưới lá. Cụm hoa hình tán. Cuống cụm hoa dài 1,5-3cm, mang 3-8 hoa nhỏ. Hoa có cuống, rất ngắn. Quả hạch, khi chín có màu đỏ tươi, dài độ 6mm, rộng 4-5mm. Hạt hình móng ngựa dài. Ra hoa mùa Hạ, mùa Thu.

Dây lõi tiền mọc hoang khắp nơi, ở đồng bằng cũng như miền núi. Ngay trên các bãi hoang có cây dại mọc ở quanh Hà Nội cũng thấy mọc rất nhiều. Thời trước một số người thường đi thu hái, cung cấp cho các bà hàng lá ở làng Đại Yên (Hà Nội), mang đi bán ở khắp các chợ. Để sử dụng làm thuốc, có thể dùng dây và lá, hái quanh năm, hay phơi khô để dùng dần.

Dây lõi tiền là một vị thuốc được sử dụng từ xưa trong dân gian.

Theo Đông y: Lõi tiền có vị đắng, tính mát. Có tác dụng thanh nhiệt, lợi thấp, tiêu thũng. Thường được dùng để chữa các triệu chứng tiểu tiện khó khăn (đái dắt, đái buốt), phù nề, có nơi còn dùng để chữa sốt, chữa ho, chữa rắn cắn. Liều dùng hằng ngày 30g cây tươi, sắc lấy nước đặc uống trong ngày; hoặc cũng có thể dùng cây phơi khô với liều 6-12g. Dùng ngoài không kể liều lượng.

Một số bài thuốc có sử dụng lõi tiền:

    (1) Chữa đái dắt, đái buốt: Dùng dây lõi tiền 15g khô (hoặc 30g tươi), hay dùng rễ lõi tiền 10g khô (hoặc 20g tươi), sắc nước uống thay trà trong ngày.

    (2) Thuốc thông tiểu, trừ thấp: Dùng dây lõi tiền 10g khô (hoặc 20g tươi), mã đề 6-10g, đậu đen 10g, mộc thông 6g; sắc lấy nước đặc, chia nhiều lần uống trong ngày. Dùng  chữa các triệu chứng tiểu tiện khó khăn, đái buốt, phù, chân tay sưng nhức, đau ở khớp xương.

    (3) Chữa mụn nhọt hay tái phát: Dùng dây lõi tiền 12g, có thể thêm đương quy 8g, cành lá ngải cứu 8g; sắc nước uống thay nước trong ngày.

    (4) Chữa trĩ ngoại, phụ nữ sa tử cung: Dùng rễ dây lõi tiền nấu nước xông, ngày 1 lần. Trường hợp bệnh mới phát, chỉ xông 2-3 ngày là khỏi.

Lương y HƯ ĐAN