Dùng cây cơm nguội chữa dị ứng

Hỏi:

Gần đây, tôi tình cờ thấy một số người nói, cây cơm nguội có thể dùng chữa các bệnh dị ứng, lở ngứa ngoài da rất tốt. Đề nghị "Thuốc vườn nhà" cho biết có đúng hay không? Nếu đúng, đề nghị hướng dẫn giúp cho cách sử dụng cụ thể.

Nguyễn Bình Minh, Hoàn Kiếm, Hà Nội

Đáp:

"Cây cơm nguội" là tên gọi theo kiểu dân gian. Trong sách thực vật, cây bạn quan tâm có tên là cây nhội; cây còn có một số tên gọi khác, như "thu phong", "ô dương", "xích mộc", "bích hợp", "trọng dương mộc", "mạy phát" (Tày), "bi puông điâng" (Dao); tên khoa học là Bischofia trifoliata (Roxb.) Hook.f., thuộc họ thầu dầu (Euphorbiaceae).

Cây nhội mọc hoang trong rừng và được trồng lấy bóng mát ở một số thành phố nước ta, Hà Nội cũng trồng nhiều, nhất là ở các phố thuộc Quận Ba Đình.

Nhội là loại cây to, có thể cao tới hơn 20m. Lá kép gồm 3 lá chét hình trứng hay hình mác rộng, mép có răng cưa tù, dài 8-15cm, đầu lá chét nhọn, đáy lá chét cũng nhọn; cuống chung dài tới 7-10cm. Cụm hoa mọc ở kẽ lá. Hoa đơn tính, khác gốc, nhỏ, màu lục nhạt; hoa đực có 5 lá đài, 5 nhị; hoa cái cũng có 5 lá đài; bầu 3 ô, mỗi ô chứa 2 noãn. Quả thịt, hình cầu, đường kính 1-1,5cm, màu nâu hay hồng nhạt, vị chát, chứa 2-3 hạt màu nâu; vỏ quả trong, dai. Mùa hoa vào cuối xuân đầu hạ.

Thời xưa, lá nhội non thường được dùng để ăn gỏi cá.

Dân gian có kinh nghiệm sử dụng cây nhội để chữa dị ứng, mụn nhọt lở ngứa, ghẻ ruồi, ... theo cách sau: Dùng lá nhội lượng vừa đủ (nếu có điều kiện có thể thêm nghể răm, bằng nửa lượng lá nhội) nấu lấy nước; tắm khi nước còn nóng và dùng bã xát vào những chỗ da bị bệnh.

Tại một số địa phương còn có kinh nghiệm: Dùng lá nhội phối hợp với lá cây dâu da - lượng bằng nhau, giã nhỏ, trộn với ít giấm, bôi vào chỗ da bị dị ứng, mẩn ngứa, mụn nhọt, ...

Năm 1963, Bộ môn ký sinh trùng Trường Đại học Y dược Hà Nội đã phát hiện thấy lá nhội có tác dụng rất mạnh đối với trùng roi (Trichomonas vaginalis) và một số vi khuẩn gây bệnh khác. Trên cơ sở đó, đã nghiên cứu sử dụng làm thuốc chữa bệnh ỉa chảy, lở ngứa ngoài da, phụ nữ nhiều khí hư, viêm âm đạo do trùng roi âm đạo. Đã tiến hành điều trị chứng khí hư do trùng roi ở phụ nữ, đạt  kết quả tốt, độc tính rất thấp. Còn tiến hành thử nghiệm chữa bệnh ỉa chảy ở khỉ, do lỵ trực trùng, kết quả khỏi đạt 88%.

Trong điều kiện gia đình, ngoài chữa dị ứng lở ngứa, còn có thể sử dụng lá nhội để chữa bệnh khác như sau:

    (1) Chữa khí hư, viêm âm đạo do trùng roi:

    - Dùng lá nhội 20-40g lá tươi (hoặc 8-15g lá khô), sắc uống thay nước trong ngày. Đồng thời, có thể nấu nước lá nhội, thêm vào nhúm phèn chua để ngâm rửa.

    - Cũng có thể nấu thành cao, cho tiện sử dụng như sau: 1kg lá nhội, nấu với nước nhiều lần; lọc lấy nước, cô đặc còn 50ml, cất trong tủ lạnh để dùng dần, hàng ngày dùng bông thấm cao thuốc, bôi vào âm đạo 2-3 lần.

    (2) Chữa lỵ, ỉa chảy: Dùng 40-60g lá, sắc nước uống trong ngày.

    (3) Chữa viêm gan virus: Một số địa phương ở Trung Quốc, người ta dùng lá nhội tươi 60g, hợp hoan bì 15g, rau má 30g, đường phèn 15g; sắc nước uống trong ngày, để hỗ trợ chữa trị viêm gan do virus.

Lương y HUYÊN THẢO