Cỏ tháp bút chữa ra gió chảy nước mắt

Hỏi:

Những ngày gió nhiều, khi ra đường tôi hay bị chảy nước mắt. Tôi đã đi khám mắt, bác sĩ cho đơn thuốc nhưng uống đã 3 tháng không thấy đỡ. Gần đây có người mách, lấy cỏ tháp bút sắc nước uống thay trà có thể chữa khỏi. Đề nghị "Thuốc vườn nhà" giới thiệu cho biết, cỏ tháp bút có hình dạng thế nào, hay mọc ở đâu và có thể sử dụng chữa chứng chảy nước mắt hay không?

Vũ Minh, Bắc Ninh

Đáp:

Cỏ tháp bút, trong Đông y gọi là "mộc tặc"; cây còn có tên "tiết cốt thảo", "bút đầu thái", "búa lọ phì mọi" (dân tộc Thái), ... tên khoa học là Equisetum arvense L., thuộc họ Mộc tặc (Equisetaceae).

Cỏ tháp bút là một loài cỏ sống lâu năm, thân rễ dài, có đốt, nằm sâu dưới đất. Thân mọc đứng, có thể cao tới 1m. Thân có khía rãnh dọc, hình trụ, rỗng, chia thành từng gióng, ở mỗi mấu mang một vòng lá nhỏ hình sợi, dính liền vào nhau ở phía gốc, thành một thứ bẹ ôm lấy cành. Túi bào tử mọc ở dưới những lá biến đổi thành vảy. Các vảy này tụ hợp thành bông ở ngọn thân, hình dạng như đầu ngòi bút lông, nên gọi là cỏ tháp bút.

Cây mọc phổ biến ở các tỉnh miền núi phía Bắc, hay gặp ở những nơi ẩm, bờ sông, bờ suối. Để làm thuốc thu hái vào mùa Thu. Hái toàn cây về, bó lại thành từng bó nhỏ, phơi khô.

Theo Đông y: Mộc tặc (cỏ tháp bút) có vị ngọt hơi đắng, tính bình; vào 3 kinh Phế, Can và Đảm. Có tác dụng giải cơ, cầm máu, tan màng mắt. Dùng chữa mắt đau, chảy nước mắt, trĩ, huyết lỵ, băng trung.

Dân gian thường dùng làm thuốc lợi tiểu và cầm máu, chữa bệnh chảy máu ruột và bệnh trĩ, còn dùng chữa đau mắt, ho hen, lỵ ra máu.

Liều dùng mỗi ngày 5-15g dưới dạng thuốc sắc.

Dùng cỏ tháp bút chữa chảy nước mắt khi ra gió là một kinh nghiệm đã được lưu truyền từ lâu đời trong dân gian và đã được ghi lại trong sách "Thánh huệ phương".

Cách sử dụng cỏ bút tháp chữa chảy nước mắt khi ra gió cụ thể như sau: Cỏ tháp bút cắt bỏ đốt, thương truật tẩm nước gạo; 2 thứ tán thành bột mịn; ngày uống 2-3 lần, mỗi lần 6g, chiêu thuốc bằng nước trà. Nếu không kiếm được thương truật, có thể dùng độc vị cỏ tháp bút tán mịn hoặc sắc nước uống, ngày 8-12g.

Tuy nhiên, uống khoảng 10 ngày không thấy đỡ thì phải ngừng thuốc và tìm đến một phòng khám Đông y có uy tín để được các thầy thuốc chẩn bệnh, hướng dẫn sử dụng thuốc cụ thể.

Ngoài ra, cỏ tháp bút còn có thể dùng chữa các bệnh sau:

    (1) Chữa ỉa chảy ra máu không ngớt: Dùng cỏ tháp bút 20g, sắc lấy nước uống; chia ra uống vào lúc đói bụng.

    (2) Chữa băng huyết, rong huyết, đại tiện ra máu: Dùng cỏ tháp bút 20g, sắc lấy nước uống.

    (3) Chữa viêm thận do bệnh ngoài da, phù thũng: Dùng cỏ tháp bút 15g, phù bình (bèo cái) 10g, xích tiểu đậu (đậu đỏ nhỏ hạt) 100g, táo đen 6 quả; nước 600ml, sắc còn 200 ml, chia 3 lần uống trong ngày.

    (4) Chữa viêm bàng quang, đái đỏ hoặc đái ra sỏi: Dùng cỏ tháp bút 15g, mộc thông 6g, xa tiền (hạt hay lá bông) 10g, sinh địa 8g, cỏ xước 8g, rễ cỏ tranh 15g; sắc lấy nước uống với bột hoạt thạch 15g, chia làm 3 lần.

Lương y HUYÊN THẢO