2 vị thuốc "vô căn đằng" và "ma bàn thảo"

Hỏi:

Cháu bị đi đái đục như nước vo gạo, đã uống một số bài thuốc... Gần đây có người mách cho uống 2 vị thuốc "Vô căn đằng" và "Ma bàn thảo". Khi tới các hiệu thuốc Đông y, hỏi người ta bảo không có và thậm chí chưa nghe tên lần nào. Xin hỏi bác Hư Đan, cháu có nên uống 2 vị thuốc trên không, nếu nên uống thì mua ở đâu?

Nguyễn Văn Lương, Đô Lương, Nghệ An

Đáp:

Trước hết, 2 vị thuốc bạn muốn tìm mua, thực ra là những thứ có sẵn ngay ở quanh vườn nhà. Có lẽ người mách thuốc cho bạn muốn tạo ra "hiệu ứng tâm lý" (?) nên đã sử dụng những tên gọi lạ lẫm như vậy thôi.

• Ma bàn thảo:

    "Ma bàn thảo" có tên thông dụng là "cây cối xay", một thứ cây mọc hoang khắp nơi. Cây còn có những tên khác như "giàng xay", "quýnh ma", "ma bản thảo", "phao tôn" (Tày), "co tó ép" (Thái), ... tên khoa học là Abutilon indicum L., thuộc họ Bông (Malvaceae).

    Cối xay là một vị thuốc Nam rất thông dụng.

    Theo Đông y: Cối xay có vị ngọt, tính bình. Có tác dụng thanh nhiệt, lợi thấp, hoạt huyết. Dùng chữa ỉa chảy, tiểu tiện nhỏ giọt, tiểu tiện đục, ...

• Vô căn đằng:

    Một số người dùng tên "Vô căn đằng" để chỉ các loại dây tơ hồng (vô căn = không có rễ, đằng = dây leo). Tuy nhiên, cách gọi tên như vậy không hoàn toàn chính xác, vì dây tơ hồng có 2 loại.

    Tơ hồng vàng (Cuscuta sinesis Lamk.) thuộc họ Bìm bìm, có thân nhỏ hơn, màu vàng hoặc nâu nhạt; quả của nó là vị thuốc "thỏ ty tử", rất quý.

    Tơ hồng xanh (Cassytha filiformis L.) thuộc họ Long não, có thân to hơn, màu xanh lục.

    Trong các sách về thảo dược, tên "vô căn đằng" được ghi nhận như một tên gọi khác (dị danh) của dây tơ hồng xanh; còn tơ hồng vàng không có tên gọi khác (dị danh) như vậy.

    Tác dụng chữa bệnh của tơ hồng vàng và tơ hồng xanh không giống nhau. Khi sử dụng để chữa tiểu tiện đục, người ta sử dụng tơ hồng vàng chứ không sử dụng tơ hồng xanh.

• Tóm lại: Bài thuốc có người mách cho bạn bao gồm: Cành lá cây cối xay và dây tơ hồng vàng. Đó là một bài thuốc dân gian, có thể sử dụng để chữa trị một số loại rối loạn tiểu tiện. Còn vấn đề bạn có nên sử dụng hay không, chúng tôi không thể trả lời, vì không biết rõ các triệu chứng cụ thể của bạn.

Lương y HƯ ĐAN