Thuốc "vương bất lưu hành" chữa da thô ráp

Hỏi:

Tôi đọc cuốn sách "Ẩm thực liệu pháp" thấy có bài thuốc dùng "vương bất lưu hành" để chữa da thô ráp, giúp da trắng mịn hồng hào và không có tàn nhang. Tôi ra hiệu thuốc Nam hỏi mua nhưng các hiệu thuốc trên địa bàn tôi ở đều không có. Vậy xin nhờ "Mỹ phẩm từ thiên nhiên" cho biết thuốc "vương bất lưu hành" có bán ở đâu, thuốc còn có tên nào khác hay không?

Đỗ Minh Thoa, Ngô Quyền - Bắc Giang

Đáp:

Vương bất lưu hành

Trong Đông y: "Vương bất lưu hành" được xếp vào nhóm thuốc "hành huyết", nghĩa là làm thông huyết mạch, thúc đẩy sự vận hành của máu, tiêu tán huyết ứ.

"Vương bất lưu hành" là một vị thuốc có tác dụng "hành huyết" rất mạnh thậm chí nhà vua cũng không thể kìm giữ nổi, nên mới có tên là "vương bất lưu hành" ("vương" = vua, "bất lưu" = không lưu giữ nổi, "hành" = hành huyết).

Điều đặc biệt đáng lưu ý là trên thực tế, "vương bất lưu hành" có thể là hai loại dược liệu có tác dụng không hoàn toàn giống nhau:

    1. Nói chung trong hầu hết các sách thuốc Đông y, vị thuốc "vương bất lưu hành" chỉ loại hạt đã già của cây "mạch lam thái" - có tên khoa học là Vaccaria segetalis (Neck.) Garcke. Dược liệu (vị thuốc) là những hạt gần tròn đường kính khoảng 2mm, có rãnh lõm chạy dọc hạt, màu nâu đỏ hoặc đen bóng, vỏ cứng, đập ra lõi bên trong có chất trắng như sữa.

    2. Tại tỉnh Quảng Đông (Trung Quốc), tên "vương bất lưu hành" lại được dùng để chỉ "quả xộp". Tuy gọi là "quả" nhưng về mặt thực vật thực chất là "quả giả", vì đó chính là "đế hoa". Cây xộp có nhiều ở nước ta, thường thấy mọc leo trên các cây cổ thụ lớn, trên vách đá, trên các bức tường, ... còn có tên là "vẩy ốc", "trộp", "xộp xộp", "trâu cổ", "cơm lênh", "mộc liên", "bị lệ", "sung thằn lằn", ... tên khoa học là Ficus pumila L. Dược liệu là "quả xộp" được bổ thành nhiều miếng, phơi hoặc xấy khô, có màu nâu thẫm - rất dễ phân biệt với loại "vương bất lưu hành" dạng hạt nhỏ nói ở trên.

Dây vẩy ốc

Da thô ráp, kém tươi nhuận, ... là do không được cung cấp đủ huyết dịch cùng các chất dinh dưỡng. "Vương bất lưu hành" có tác dụng "hành huyết" mạnh nên có thể cải thiện chất lượng của làn da.

"Vương bất lưu hành" chính thống (dạng hạt) hầu như không thấy bán tại các hiệu thuốc Đông dược ở nước ta. Khi hỏi mua "vương bất lưu hành", người bán thuốc thường đưa cho "vương bất lưu hành" - quả xộp (tựa như quả sung to đã bổ thành nhiều miếng) loại thuốc này cũng có tác dụng "hành huyết", có thể tạm sử dụng để thay thế nhưng không bằng loại "vương bất lưu hành" dạng hạt nhỏ.

Lương y HUYÊN THẢO