Thuốc Nam thông dụng phòng trị một số bệnh thường gặp do vi-rút gây nên

Hỏi:

Đề nghị "Thuốc vườn nhà" cho biết, thuốc Nam có tác dụng tiêu diệt, hoặc kiềm chế sự phát triển của vi-rút hay không? Nếu có, mong chuyên mục giới thiệu cho một số phương pháp sử dụng những loại cỏ cây thông dụng, dễ kiếm, dễ mua, để phòng trị một số bệnh thường gặp do vi-rút gây nên.

Trần Như Kim, Yên Thành, Nghệ An

Đáp:

Vi-rút (virus, siêu vi) là loại vi sinh vật, có kích thước nhỏ hơn vi khuẩn rất nhiều. Cần sử dụng kính hiển vi điện tử, với độ phóng đại từ vài nghìn tới vài vạn lần, mới có thể nhìn thấy.

Vi-rút có cấu trúc đơn giản (gọi là "phi tế bào"), không thể tự mình tiến hành trao đổi chất, nên buộc phải sống ký sinh, "ăn nhờ ở đậu" bên trong tế bào khác (gọi là "tế bào ký chủ" hoặc "ký chủ") mà nó xâm nhiễm. Ví dụ: HIV sống bên trong tế bào bạch cầu có tên lym-phô bào T (gọi tắt là CD4). Còn vi-rút cúm A thì sống bên trong tế bào của hệ hô hấp.

Vi-rút phải lợi dụng nguyên liệu và năng lượng của tế bào ký chủ, để sinh trưởng, phục chế, sinh sôi. Các vi-rút mới trưởng thành lại được phóng thích khỏi tế bào ký chủ, để xâm nhập vào các tế bào mới. Các tế bào bị nhiễm vi-rút (ký chủ), chính là "xưởng sản xuất" ra vi-rút mới và cũng sẽ bị hủy diệt vì vi-rút.

Vi-rút rất khó trị, do khả năng kháng thuốc rất cao. Nhiều vi-rút, đặc biệt là vi-rút cúm luôn thay đổi hình dạng, để nâng cao khả năng thích ứng, chống lại những tác dụng của thuốc. Nguyên nhân của sự thay đổi hình dạng này, là vì vi-rút (như vi-rút cúm A) không có cơ chế chỉnh sửa các sai sót trong quá trình sao chép, dẫn đến sự biến đổi cấu trúc gen ở những vi-rút mới mà nó nhân lên. Điều này làm xuất hiện những loại (type) vi-rút mới, với những kháng nguyên mới.

Người ta đã ghi nhận được là, vi-rút cúm A đã thay đổi kháng nguyên hemagglutinine đến 15 lần (đánh số từ H1-H15), kháng nguyên neuraminidase 9 lần (đánh số N1-N9). Thí dụ, vi-rút H5N1 là do hemagglutinine 5 kết hợp với neuraminidase 1 tạo thành; còn H1N1 mới "tái xuất giang hồ" gần đây là do hemagglutinine 1 kết hợp với neuraminidase 1 tạo thành.

Trong Đông y cổ truyền, tất nhiên không có loại tác nhân gây bệnh (tà khí) gọi là "vi-rút". Tuy nhiên, những chứng bệnh do vi-rút gây nên đã được Đông y nhận biết từ rất sớm. Trải qua hàng ngàn năm lịch sử, Đông y đã tích lũy được rất nhiều kinh nghiệm, tìm ra nhiều phương pháp và vị thuốc, bài thuốc hữu hiệu, trong điều trị các chứng bệnh do vi-rút gây nên.

Kết quả nghiên cứu hiện đại đã chứng thực, nhiều vị thuốc Nam, Đông dược có khả năng tiêu diệt hoặc ức chế sự phát triển của vi-rút. Do giới hạn của bài viết, ở đây tạm thời chỉ xin giới thiệu với bạn và Quý bạn đọc khác một số loại thảo dược thông dụng, có tác dụng đối với vi-rút gây bệnh cúm.

Theo tài liệu chúng tôi có trong tay, kết quả nghiên cứu đã chứng thực: Có tới vài chục loại thảo dược, có tác dụng kháng vi-rút cúm ở những mức độ khác nhau. Trong số đó, có một số loại rất thông dụng, có ngay sẵn quanh ta, như kim ngân hoa, ngải cứu, tỏi, hành, vỏ lựu (thạch lựu bì), bọ mẩy (đại thanh diệp), quán chúng, cúc hoa, diếp cá (ngư tinh thảo), bạch hoa xà thiệt thảo, xạ can (rẻ quạt), thanh cao, kinh giới, lô hội, bách bộ, kha tử, ...

Trong điều kiện gia đình, để phòng trị cảm cúm, bạn có thể sử dụng một số bài thuốc Nam đơn giản dưới đây:

    (1) Bài thuốc 1:

        - Dùng kim ngân hoa 15g, đậu xanh (để cả vỏ) 30g; sắc nước uống trong ngày.

        - Theo Đông y, kim ngân hoa có tác dụng phát tán phong nhiệt (trừ gió nóng), thanh nhiệt giải độc; đậu xanh có tác dụng dưỡng âm và thanh nhiệt giải độc. Hai vị kết hợp với nhau, có tác dụng phòng ngừa và chữa trị bệnh cúm thể phong nhiệt (phát sinh trong điều kiện thời tiết nóng bức) rất tốt.

        - Nghiên cứu hiện đại cho thấy, kim ngân hoa có tác dụng ức chế tương mạnh đối với vi-rút cúm, ngoài ra còn có tác dụng làm giảm hoạt tính của nhiều loại vi-rút khác.

    (2) Bài thuốc 2:

        - Gừng tươi 20g, tỏi 5-6 nhánh; sắc nước uống.

        - Theo Đông y, gừng tươi có tác dụng phát hãn giải biểu (làm ra mồ hôi để giải cảm), tỏi có tác dụng giải độc. Bài thuốc có tác dụng phòng ngừa và chữa trị bệnh cúm thể phong hàn (phát sinh trong điều kiện thời tiết giá lạnh) rất tốt.

        - Nghiên cứu hiện đại cho thấy, tỏi có tác dụng ức chế mạnh đối với vi-rút cúm, còn gừng có tác dụng làm giảm hoạt tính của nhiều loại vi-rút.

Ngoài 2 bài thuốc tiêu biểu trên, còn có thể sử dụng:

    (3) Bài thuốc3: Dùng quán chúng 15g, bạc hà 10g; sắc nước uống. Có tác dụng phòng ngừa cảm cúm thể phong nhiệt.

    (4) Bài thuốc 4: Tô diệp (lá tía tô) 15g, gừng tươi 5 lát; sắc nước uống. Có tác dụng phòng ngừa cảm cúm thể phong hàn.

    (5) Bài thuốc 5: Bạc hà 6g, kinh giới 15g, lô căn (rễ sậy) 12g; sắc nước uống. Có tác dụng phòng ngừa cảm cúm trong 4 mùa.

Lương y HUYÊN THẢO