Mồ hôi tay chân ra quá nhiều

Hỏi:

Cháu năm nay 19 tuổi, bị mắc bệnh ra mồ hôi tay chân rất nhiều, lúc nào mồ hôi cũng đầm đìa. Cháu đã uống 4 hộp "Hãn linh đan", hơn một tháng, nhưng không thấy đỡ chút nào cả. Cháu định đi chữa bằng phẫu thuật, nhưng nghe nói sau khi phẫu thuật mồ hôi ở tay chân không ra nữa, nhưng mồ hôi sẽ lại ra rất nhiều ở những chỗ khác trên cơ thể, như cẳng chân, ... Đề nghị "Thuốc vườn nhà" cho biết, bệnh này có thể dùng thuốc Nam quanh vườn nhà để chữa được không ạ?

Nguyễn Thu Nga, Thái Nguyên

Đáp:

Mồ hôi tiết xuất một cách dị thường, không phải do làm việc hay vận động nặng nhọc, hoặc do các nhân tố từ môi trường bên ngoài, là một trạng thái bệnh lý, trong Đông y học gọi là "hãn chứng".

Hãn chứng thường được chia ra 4 loại chính:

    1. Ra mồ hôi lúc nằm ngủ, thức dậy thì hết, gọi là "đạo hãn" (dân gian gọi là "mồ hôi trộm");

    2. Ra mồ hôi lúc thức, không phải do lao động hoặc thời tiết gọi là "tự hãn" (tự ra mồ hôi);

    3. Ra mồ hôi ở một khu vực nhất định như đầu, trán, ngực, nách, nửa người bên trái hoặc bên phải, ở chân tay, ... gọi là "cục bộ hãn";

    4. Ngoài ra còn có loại mồ hôi dị thường; ví dụ như mồ hôi đặc quánh như dầu, mồ hôi màu vàng (hoàng hãn), màu đỏ (hồng hãn), mồ hôi có mùi khai hoặc xú uế khác thường, ...

Chứng ra mồ hôi ở tay, chân mà bạn mắc thuộc phạm vi chứng "cục bộ hãn".

Theo  Đông y: Mồ hôi do "dương khí" hâm nóng "tân dịch" tạo thành. "Hãn chứng" - hiện tượng mồ hôi tiết xuất một cách dị thường, có thể do âm dương mất cân bằng, khí huyết không điều hòa hoặc hoạt động của  tạng phủ, chủ yếu là 3 tạng tâm, phế, thận bị rối loạn gây nên.

Chứng mồ hôi ra nhiều ở tay chân (Đông y gọi là "Thủ túc tâm hãn") có thể do "âm hư nội nhiệt", hoặc do "thấp", "nhiệt" (các tác nhân gây bệnh) "ứ trệ ở trung tiêu tỳ vị" gây nên. Để dùng thuốc Nam chữa trị có hiệu quả, bạn cần đến một phòng khám Đông y có uy tín, để được các thầy thuốc chẩn bệnh cẩn thận, xác định xem bệnh của cháu thuộc thể "âm hư nội nhiệt" hay "thấp nhiệt ứ trệ trung tiêu tỳ vị", trên cơ sở đó mới có thể kê cho bạn đơn thuốc thích hợp và sử dụng mới có hiệu quả được.

Trước mắt, "Thuốc vườn nhà" chỉ có thể giới thiệu một số bài thuốc Nam kinh nghiệm, sử dụng những cây cỏ có sẵn quanh nhà, để bạn tham khảo:

    • Thuốc uống:

        (1) Trà lá dâu: Hái lá dâu tằm (Đông y gọi là "tang diệp"), phơi trong bóng mát cho khô, cất đi dùng dần; hàng ngày dùng một nắm nhỏ (khoảng 20g), sắc lấy nước, uống thay trà trong ngày. Có tác dụng chữa ra mồ hôi do "âm hư" rất tốt. Người "âm hư" thường có những biểu hiện như sắc mặt hay bừng đỏ từng hồi (nhất là hai gò má); lòng bàn chân bàn tay và trước ngực thường hâm hấp nóng, cảm giác như sốt nhẹ về chiều; miệng thường khô, khát uống nhiều nước hoặc ho khan ít đờm; đại tiện táo, tiểu tiện sẻn đỏ; chất lưỡi đỏ ít rêu.

        (2) Canh lá dâu: Hái lá dâu non, nấu với thịt, tôm, ... làm món canh; ăn trong bữa cơm hàng ngày. Tạng dụng tương tự trà lá dâu.

        (3) Cháo lươn: Thịt lươn 50-60, gạo tẻ nhiều ít tùy theo sức ăn; nấu thành cháo, chia ra ăn buổi sáng và buổi tối trước khi đi ngủ; ăn liên tục nhiều ngày. Có tác dụng chữa mồ hôi ra nhiều do khí huyết suy nhược.

        (4) Canh lươn: Lươn 150-200g; dùng nước nóng rửa lươn cho hết nhớt, mổ bụng bỏ nội tạng, thái nhỏ, rán với chút dầu ăn hoặc mỡ cho vàng thẫm; thêm nước vào nấu canh ăn, mỗi ngày 1 lần, liên tục nhiều ngày. Có tác dụng tương tự cháo lươn.

    • Thuốc đắp trên rốn:

        Tự thu hái hoặc ra cửa hàng Đông Nam dược mua khoảng nửa cân "ngũ bội tử"; mang về loại bỏ tạp chất, cho vào cối giã thật nhỏ hoặc dùng máy xay cà phê nghiền thành bột mịn, sau đó cất vào lọ nút kín dùng dần. Hàng ngày, lấy khoảng một thìa bột thuốc, trộn với nước trắng hoặc mật ong thành một thứ bột mềm; đắp kín rốn rồi dùng băng dính cố định lại; mỗi ngày thay thuốc 1 lần.

        "Ngũ bội tử" là vị thuốc khai thác từ "cây muối" - một loài cây nhỡ, rất phổ biến ở các miền đồi núi, miền xuôi và thành phố nước ta, do đó có thể tự thu hái về để sử dụng. Trường hợp không thể tự thu hái, có thể mua ngũ bội tử với giá rất rẻ, tại hầu hết các cửa hàng Đông dược.

        "Cây muối" còn có tên là "bầu bí", "măc piêt", "bơ pật" (Thái), "chu môi", "sơn bút", "ngũ bội", "diên phu mộc", tên khoa học là Rbus sinensis Mill.; vào khoảng các tháng 5-6, có một loài sâu đặc biệt, gọi là "sâu ngũ bội tử" thường đến cây muối, chích vào cành non và lá, rồi đẻ trứng. Có thể do những kích thích tố đặc biệt của trứng và sâu non, những tế bào của cây phát triển bất  thường, sùi lên thành những bướu hình bầu dục hoặc hình đa giác, phân nhiều nhánh. Mặt bướu có lông mịn, ngắn, xám nhạt, có chỗ đỏ nâu, cứng bóng như sừng; bên trong có những lông nhỏ trắng như sợi len. Những bướu sùi lên trên cây muối chính là vị thuốc "ngũ bội tử". Khoảng tháng 9, có thể hái về, hấp nước sôi 3-5 phút để con sâu ở trong bị chết, rồi phơi khô, cất đi dùng dần.

    • Thuốc ngâm rửa:

        Dùng cát căn 20g, hoàng kỳ 10g, khô phàn 5g; nấu nước ngâm và rửa mỗi ngày 1-2 lần.

        "Cát căn" là củ sắn dây đã thái nhỏ, phơi khô; "hoàng kỳ" là vị thuốc Bắc; "khô phàn" là phèn chua, còn gọi là "minh phàn", "bạch phàn". Tất cả những thứ trên đều tương đối rẻ và có thể mua ở hầu hết các cửa hàng Đông dược.

Lương y HUYÊN THẢO