Hạt muồng chữa mắt mờ

Hỏi:

Tôi là giáo viên gần 50 tuổi, thời gian gần đây bỗng nhiên mắt kém hẳn, nhìn mờ. Tôi đã sử dụng nhiều loại tân dược nhưng không đỡ. Có người mách tìm hạt muồng nấu nước uống thì bệnh sẽ giảm. Tôi không biết có đúng hay không? Đề nghị "Thuốc vườn nhà" cho biết rõ hơn về tác dụng của hạt muồng và cách sử dụng.

Lê Thị Mai, TP Vinh

Đáp:

Đông y gọi cây muồng chị quan tâm là "thảo quyết minh", còn hạt gọi là "quyết minh tử". Cây còn có những tên khác như "muồng ngủ", "đậu ma", "giả lục đậu", "giả hoa sinh", ... tên khoa học là Cassia tora L.

Cây muồng mọc hoang khắp nơi ở Việt Nam, trữ lượng rất lớn. Từ các tháng 9-11, quả muồng chín hái về phơi khô, đập lấy hạt, phơi lại lần nữa cho thật khô rồi cất đi dùng dần.

Để dùng làm thuốc thường đem hạt muồng sao nhỏ lửa, khi thấy bốc mùi thơm như cà phê thì bắc xuống tãi mỏng ra cho nguội. Trong một số trường hợp cần sao thật kỹ cho tới khi cháy đen thành than.

Theo Đông y: Thảo quyết minh có vị mặn, tính bình; vào 2 kinh Túc quyết âm Can và Túc thiếu âm Thận. Có tác dụng thanh can, ích thận, trừ phong, sáng mắt, nhuận tràng, thông đại tiểu tiện. Dùng chữa mắt thanh manh, có màng, mắt đỏ, nhiều nước mắt, đầu nhức, đại tiện táo bón, ...

Từ lâu trong dân gian thường dùng hạt muồng làm thuốc chữa bệnh đau mắt; người xưa kinh nghiệm thấy uống hạt muồng mắt sẽ sáng ra, do đó đặt tên hạt muồng là "quyết minh" (sáng mắt); một số nơi còn ngâm hạt muồng với rượu hoặc giấm để chữa bệnh hắc lào, bệnh chàm mặt của trẻ em.

Các nghiên cứu hiện nay cho thấy có thể dùng thảo quyết minh làm thuốc bổ gan thận, lợi đại tiểu tiện, ho, nhuận tràng, cao huyết áp, nhức đầu, hoa mắt. Ngoài ra, lá thảo quyết minh có tác dụng tẩy khá mạnh, có thể dùng thay thế vị thuốc "phan tả diệp" trong Đông y Trung Quốc.

Liều dùng hằng ngày 5-10g, dưới dạng thuốc sắc hay thuốc bột hoặc thuốc viên. Kiêng kỵ: Người huyết áp thấp và ỉa lỏng không nên dùng độc vị hạt muồng (cần phối hợp với một số vị thuốc khác).

Một số đơn thuốc chữa bệnh ở mắt có sử dụng hạt muồng:

    (1) Chữa mắt sinh màng mộng, thị lực giảm: Thảo quyết minh 12g, sinh địa 12g, câu kỷ tử 12g, cốc tinh thảo 12g, hòe hoa 6g, cúc hoa 12g; sắc với  nước, chia 2-3 lần uống trong ngày.

    (2) Chữa mắt mờ, mắt hoa có ám điểm như ruồi bay: Thảo quyết minh (sao kỹ) 20g, sinh địa 12g, huyền sâm 12g; sắc kỹ với nước, chia 2-3 lần uống trong ngày.

    (3) Chữa mắt đỏ đau: Thảo quyết minh 15g, long đởm thảo 3g, hoàng bá 5g; nước 300ml sắc còn 150ml, chia 3 lần uống trong ngày.

    (4) Bổ thận sáng mắt, chữa chứng quáng gà: Thảo quyết minh 12g, câu kỷ tử 12g, gan lợn 100g; tất cả sắc nước uống hoặc nấu thành món canh ăn.

Lương y HƯ ĐAN