Hà thủ ô có tác dụng tăng cường chức năng sinh lý? (Kỳ cuối)

>> Hà thủ ô có tác dụng tăng cường chức năng sinh lý? (Kỳ 1)

Hà thủ ô trắng

TÁC DỤNG CỦA HÀ THỦ Ô

    Đọc các truyền thuyết về "hà thủ ô", có cảm giác nhiều điều đã bị người xưa thần thánh hóa, không thật đáng tin. Tuy nhiên, các kinh nghiệm lâm sàng từ nhiều thế kỷ trong Đông y và các nghiên cứu hiện đại cho thấy, "hà thủ ô" đúng là một vị thuốc bổ dưỡng rất tốt và có thể sử dụng để chữa trị nhiều loại bệnh tật.

    Theo dược lý Đông y: Hà thủ ô có vị đắng ngọt chát, tính hơi ấm; vào 2 kinh Can và Thận. Có tác dụng bổ Can, ích Thận, cố tinh, dưỡng huyết, trừ phong. Dùng chữa "Can Thận âm suy" dẫn tới vô sinh, tóc bạc sớm; huyết hư đầu thống (đau đầu do huyết hư), lưng gối yếu mỏi, gân cốt tê đau, nam giới di tinh, nữ giới băng đới (phụ nữ băng huyết, nhiều khí hư), ngược tật (sốt rét), cửu lỵ (lỵ lâu ngày), ung thũng loa lịch (mụn nhọt, tràng nhạc), trĩ tật, ...

    Các nghiên cứu hiện đại cho thấy "hà thủ ô" có những tác dụng:

    - Hạ cholesterol trong huyết thanh máu, phòng chống và giảm nhẹ xơ vữa động mạch;

    - Làm giảm nhịp tim, tăng nhẹ lượng máu lưu thông trong động mạch vành tim và chống thiếu máu cơ tim;

    - Tăng cường chức năng miễn dịch, tăng sức chịu lạnh của cơ thể;

    - Chống lão hóa, chống teo tuyến ức ở người cao tuổi, duy trì tuyến ức ở mức độ như người trẻ tuổi;

    - Nhuận tràng, do dẫn chất oxymethylanthraquinone làm tăng nhu động ruột; "hà thủ ô" sống có tác dụng nhuận tràng mạnh hơn "hà thủ ô" chế;

    - Có tác dụng ức chế đối với nhiều loại vi khuẩn và virus cúm, ức chế sự phát triển của tế bào ung thư.

    Về phương diện bổ dưỡng, "hà thủ ô" có 3 tác dụng chính:

    - Tăng cường chức năng sinh dục;

    - Chống lão suy, kéo dài tuổi thọ;

    - Làm đen râu tóc.

    Cả 3 tác dụng đó, đều có được trên cơ sở tác dụng bổ huyết của "hà thủ ô". Vì vậy, trong các sách thuốc Đông y hiện đại, "hà thủ ô" được xếp vào nhóm "thuốc bổ huyết" (bổ huyết dược).

    Trong Đông y, củ "hà thủ ô" đã phơi khô, gọi là "hà thủ ô sống" (sinh "hà thủ ô"). Còn "hà thủ ô" là đã qua quá trình chế biến gọi là "hà thủ ô chế".

    Hai loại "hà thủ ô" "sống" và "chế" có tác dụng không giống như nhau:

   - "Hà thủ ô sống": Có tác dụng giải độc, tiêu thũng, nhuận tràng. Thường dùng để nhuận tràng, chữa táo bón ở người già và sản phụ, hoặc trường hợp huyết hư gây nên táo bón; chữa ung nhọt, lở ngứa ngoài da.

    - "Hà thủ ô chế": Có tác dụng bổ Can Thận, ích tinh huyết, làm đen râu tóc, mạnh gân cốt. Thường dùng để bồi dưỡng cơ thể, chữa cơ thể suy nhược, tóc bạc sớm, nam giới vô sinh, nữ giới kinh nguyệt không điều hòa hoặc bế kinh, cao mỡ máu, cao huyết áp.

    Cách chế "hà thủ ô": "Hà thủ ô" rửa sạch, thái lát, ngâm nước vo gạo một ngày đêm; rửa lại cho sạch rồi tiếp tục chế với đậu đen. Mỗi 1kg "hà thủ ô" cần dùng 100g đậu đen. Cho đậu đen vào nồi, đổ khoảng 2 lít nước, nấu cho đậu đen chín nhừ rồi chắt lấy nước. Trộn "hà thủ ô" với nước đỗ đen, cho vào đồ đựng (không dùng đồ sắt), đặt vào nồi hấp cho đến khi nước đỗ đen thấm hết vào các miếng "hà thủ ô", sau đó lấy ra phơi hoặc sấy khô là được. Đó là cách chế thông thường. Muốn chế kỹ cần "cửu chưng cửu sái", nghĩa là nấu và phơi "hà thủ ô" với nước đậu đen như trên 9 lần.

    Kiêng kỵ:

    - Theo Đông y cổ truyền, khi dùng "hà thủ ô" hoặc thuốc có "hà thủ ô", cần kiêng dùng 3 loại thực phẩm màu trắng (tam bạch), là hành, tỏi và củ cải trắng.

    - Ngoài ra theo y lý và dược lý Đông y, khi dùng "hà thủ ô" còn cần kiêng kỵ những món ăn và gia vị có tính cay nóng như gừng, ớt, hành tây, hồ tiêu, để phòng ngừa hao tán khí huyết.

    Coi nhẹ việc kiêng kỵ, có lẽ là một trong những nguyên nhân khiến người hiện đại sử dùng "hà thủ ô" không kiến hiệu mạnh như người xưa.

3 CÁCH SỬ DỤNG TƯƠNG ĐỐI ĐƠN GIẢN

    (1) Rượu bổ huyết, tăng cường chức năng sinh dục: Dùng hà thủ ô chế 150g, sinh địa 150g; các vị thuốc rửa sạch, thái nhỏ, ngâm trong 1000ml rượu trắng, cách 3 ngày lắc bình một lần, sau 15 ngày có thể sử dụng. Thứ rượu này có tác dụng bổ Can Thận, ích tinh huyết, chữa vô sinh do ít tinh trùng; còn có tác dụng chữa chóng mặt hoa mắt và tóc bạc sớm.

    (2) Tăng số lượng và chất lượng tinh trùng: Hàng ngày dùng 6-10g hà thủ ô chế sắc nước uống, hoặc dùng 3-6g hà thủ ô chế tán bột uống. Bài thuốc chỉ thích hợp với những người tinh huyết suy yếu do "Can Thận âm hư" theo cách phân loại chứng bệnh của Đông y; biểu hiện bởi các chứng trạng như ham muốn tình dục giảm, chậm có con, kèm theo đầu choáng, mắt hoa, tai ù, mắt khô, mặt nóng bừng từng cơ, lưng gối đau mỏi, di tinh, mộng tinh, ... Không thích hợp với những người thể chất dương hư. Nên sử dụng dưới sự hướng dẫn của thầy thuốc Đông y.

    (3) Chữa tóc bạc sớm, tóc rụng nhiều: Dùng trứng gà 2 quả, hà thủ ô chế 30g; trứng gà rửa sạch vỏ, lau khô, cho trứng gà và hà thủ ô vào một cái nồi đất (hoặc đồ gốm khác), đổ ngập nước, nấu sôi rồi đun nhỏ lửa khoảng nửa giờ; vớt trứng ra bóc bỏ vỏ, lại cho vào nồi đun tiếp khoảng nửa giờ nữa là được; ăn trứng gà, sau đó uống nước thuốc. Nếu có phản ứng khác thường, như đau bụng, ỉa chảy, thì chỉ ăn trứng, không uống nước thuốc, dùng lâu ngày vẫn có tác dụng tốt.

Lương y HUYÊN THẢO