Dùng rau diếp, rau đắng chữa mụn trứng cá

Hỏi:

Cháu đọc trên báo thấy có hướng dẫn trị mụn trứng cá bằng rau diếp. Nhưng hỏi khắp nơi không ai biết cây này. Mong lương y cho biết đặc điểm, nơi sinh sống của loại rau này và đăng hình ảnh của nó. Cháu gửi kèm theo mẫu của một loại rau có vị đắng, lá nhỏ, ở quê cháu gọi là "rau đắng", xin hỏi đó có phải là rau diếp hay không? Cháu đang học đại học mà bị mụn trứng cá thì khổ tâm lắm, nên rất mong có được hồi âm sớm.

Nhật Lệ, Quảng Bình

Đáp:

Rau diếp

Cháu không nói rõ đã đọc trên báo nào, nên rất khó xác định thứ "rau diếp" mà cháu quan tâm. Vì ngoài cây rau diếp thường dùng làm rau ăn, còn có rất nhiều loại rau diếp khác, cùng họ thực vật và cũng có thể sử dụng làm thuốc, như "rau diếp dại", "rau diếp đắng", "rau diếp đắng núi", "rau diếp xoăn", ...

Thứ rau diếp thường được trồng dùng làm rau ăn, là loại cây thảo, sống 1-2 năm, có thân thẳng hình trụ. Lá mọc ngay từ gốc thân, dài khoảng 6-10cm, rộng khoảng 2-5cm, càng lên cao càng nhỏ dần. Lá ở gốc có cuống còn lá ở thân không có cuống. Cụm hoa gồm nhiều đầu hoa cụp lại, thành chùy kép, mỗi đầu có khoảng 10-24 hoa dạng lưỡi nhỏ màu vàng. Quả bế hình trái xoan dẹt, màu nâu, có mào lông trắng.

Ngoài thứ rau diếp lá không cuộn nói trên, còn có thứ rau diếp khác khi cây còn non lá cuộn tròn như cải bắp, thường gọi là "xà lách". Cả hai thứ đều dùng làm rau ăn và sử dụng làm thuốc với cùng công dụng.

Rau diếp rất thông dụng, chỉ cần ra chợ hỏi ở chỗ bán rau, chắc rằng sẽ có nhiều người biết cây này.

Theo Đông y: Rau diếp có tính lạnh, vị đắng ngọt, vào các kinh Đại tràng và Vị. Có tác dụng thông ngũ tạng, thông kinh mạch, thanh nhiệt, hạ hỏa. Dùng chữa nhiệt độc sưng đau, tiển tiện khó khăn, niệu huyết (tiểu ra máu), nhũ chấp bất thông (sữa không xuống), ...

Trong Đông y và dân gian còn dùng rau diếp để chữa trị mụn nhọt, lở loét ngoài da, ví dụ:

(1) Chữa mụn nhọt sưng đau: Dùng rau diếp tươi, rửa sạch bằng nước sôi để nguội, giã nát, đắp vào chỗ da có mụn nhọt, ngày thay 2-3 lần.

(2) Chữa trĩ lở loét, đại tiện xuất huyết:

    - Rau diếp rửa sạch, ngâm kỹ trong nước muối, làm món rau sống ăn hàng ngày, không hạn chế liều lượng; có tác dụng nhuận tràng, cầm máu, chữa trĩ nội đại tiện phân lẫn máu.

    - Nước ép rau diếp, nước ép ngó sen - mỗi thứ 50ml, thêm chút mật ong vào uống, ngày 2 lần; liên tục trong nhiều ngày cho đến khi khỏi.

    - Trường hợp trĩ lở loét có thể nhổ 2-3 cây rau diếp, rửa sạch, sắc nước ngâm và rửa chỗ bị bệnh; có tác dụng sát trùng và giảm đau rất tốt.

Như vậy, kinh nghiệm dùng rau diếp để chữa mụn trứng cá mà cháu đọc được là có cơ sở, có thể áp dụng thử.

Mẫu cây "rau đắng" cháu gửi kèm theo là thứ rau mọc hoang dã, chắc chắn không phải là cây "rau diếp" trồng làm rau ăn. Sách thuốc thường gọi cây đó là "rau đắng biển", còn gọi là "rau đắng", "rau sam trắng", "rau sam đắng", "ruột gà", ... Tại một số địa phương, dân gian thường dùng cây rau đắng làm rau ăn sống hay nấu ăn.

Theo Đông y, rau đắng biển có vị đắng, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu tiêu thũng. Thường dùng để chữa bệnh kiết lỵ, chân tay đau nhức và một số bệnh viêm nhiễm ngoài da. Đối với mụn trứng cá, cây cũng tác dụng trị liệu nhất định. Có thể dùng 6-12g cây khô (15-30g tươi) sắc nước uống trong ngày hoặc giã nát đắp, hay nấu nước rửa những chỗ da có mụn trứng cá.

Lương y HUYÊN THẢO