Dùng hạt thìa là chữa thoát vị

Hỏi:

Tôi bị thoát vị bẹn. Do sức khỏe yếu và kinh tế khó khăn, không thể phẫu thuật. Có người bạn mách cho kinh nghiệm, dùng hạt tiểu hồi (mua ở các hiệu thuốc bắc đông dược) về hãm nước uống như pha trà, bệnh có thể cải thiện, cầm cự được và đỡ phải phẫu thuật. Tôi đã nhờ người nhà ở thành phố tìm giúp, nhưng đã lâu vẫn không mua được. Gần đây có người cho biết, có thể dùng hạt cây thìa thay thế tiểu hồi. Đề nghị "Thuốc vườn nhà" cho biết làm như vậy có được hay không? Tiểu hồi và thìa là có tác dụng gì?

Trần Thành Công, Phú Thọ

Đáp:

Tiểu hồi

"Tiểu hồi" còn có tên là "tiểu hồi hương"; đó là quả chín đã phơi khô của cây tiểu hồi hương (Foeniculum vulgare Mill., thuộc họ Hoa tán - Apiaceae).

Tiểu hồi là cây thảo sống 2 năm hay nhiều năm. Cao 0,6-2m; rễ cứng, thân nhẵn, màu lục lờ, hơi có khía. Lá mọc so le, có bẹ phát triển; phiến lá xẻ lông chim 3-4 lần, thành dải hình sợi. Cụm hoa hình tán kép, mọc ở nách lá và ngọn cành; các tán hoa mang nhiều hoa nhỏ màu vàng lục. Quả nhỏ hình trứng thuôn, lúc đầu màu xanh lam, sau màu xanh nâu.

Tiểu hồi vốn mọc hoang ở vùng Địa Trung Hải. Đã được du nhập vào trồng và cây mọc tốt ở nước ta; trồng bằng hạt.

Theo Đông y: Tiểu hồi có vị cay, tính ấm; đi vào các kinh Can, Thận, Tỳ và Vị. Có tác dụng tán hàn (trừ lạnh), chỉ thống (giảm đau). Dùng chữa sán khí phúc thống (đau bụng do thoát vị), cao hoàn thiên trụy (sa tinh hoàn), bụng dưới lạnh đau, kém ăn, nôn, ỉa chảy, viêm màng tinh hoàn, ...

Hạt thìa là cũng có thể sử dụng làm thuốc.

Theo Đông y: Hạt thìa là có vị cay, tính ấm; đi vào các kinh Tỳ, Vị, Can và Thận. Có tác dụng ôn tỳ khai vị, tán hàn noãn can, lý khí chỉ thống. Dùng chữa bụng lạnh đau (phúc trung lãnh thống), mạng sườn đau tức, nấc, hàn sán (thoát vị thể hàn). Còn sử dụng làm thuốc mạnh tỳ vị, hỗ trợ tiêu hóa, chống co thắt, thông kinh, gây tiết sữa và lợi tiểu.

Hạt thìa là có tính năng tương tự tiểu hồi. Do đó từ xưa, các thầy thuốc Đông y vẫn thường sử dụng hạt thìa là thay thế tiểu hồi. Thậm chí, theo một số sách thuốc "Thuốc vườn nhà" có trong tay, tại một số địa phương ở Trung Quốc, hạt thìa là còn được thu hái và sử dụng với tên "tiểu hồi".

Như vậy, bạn có thể yên tâm sử dụng hạt thìa là thay thế tiểu hồi.

Nhân tiện xin nói thêm về chứng "thoát vị":

    - Theo Y học hiện đại, thoát vị là tình trạng một cơ quan hay một mô ở trong một xoang cơ thể bị thay đổi vị trí, lồi ra ngoài. Thoát vị bẹn là một túi phúc mạc, có chứa mỡ hay một phần ruột, bị sa xuống và thấy lồi ra. Thoát vị đùi cũng tương tự như thoát vị bẹn, nhưng lồi ra ở phần trên đùi, ...

    - Trong Đông y, thoát vị thuộc phạm vi của chứng "sán khí", nguyên nhân chủ yếu là do "khí hư" (chức năng của "khí" bị suy yếu), khí hư hạ hãm, khiến một số cơ quan hoặc tổ chức vị sa suống, mà sinh ra bệnh. "Khí hư hạ hãm" cũng là nguyên nhân dẫn tới các chứng bệnh khác như sa dạ dày, sa dạ con, trĩ ngoại (lòi rom), ...

    - Đối với chứng "Khí hư hạ hãm", Đông y thường dùng bài "Bổ trung ích khí" để chữa. Đây là một "danh phương" kinh điển, có tác dụng bổ khí thăng dương, đối với tất cả các chứng "sán khí", thoát vị, nội tạng bị sa xuống, có kết quả trị liệu tương đối khả quan.

    - Suốt từ thời bao cấp đến nay, "Bổ trung ích khí" được nhiều Xí nghiệp dược phẩm và Công ty Đông Nam dược sản xuất. Thuốc có dạng viên, dễ uống và rất tiện sử dụng. Bạn có thể tìm mua ở các hiệu thuốc về sử dụng thử.

Lương y HUYÊN THẢO