Cúc trắng và Cúc vàng

Hỏi:

Trong các đơn thuốc Đông y, nhất là những đơn thuốc giữ gìn vẻ đẹp, tôi thấy hay sử dụng đến vị "Cúc hoa". Có điều, khi đi mua thuốc, người bán thường hỏi, mua "Cúc trắng" hay "Cúc vàng", tôi không biết phải lấy loại nào. Đề nghị "Mỹ phẩm từ thiên nhiên" chỉ dẫn cho biết, khi đơn thuốc ghi vị "Cúc hoa", thì phải mua "Cúc trắng" hay là "Cúc vàng"?

Dương Vinh Hoa, Tp. Hồ Chí Minh

Đáp:

Trong Đông y hay sử dụng 2 loại hoa cúc, đó là "Cúc hoa" và "Dã cúc hoa".

1. Cúc hoa:

    - Còn có tên là "Cam cúc", "Cam cúc hoa", "Chân cúc", "Dược cúc", "Bạch cúc hoa", "Cúc hoa trắng", ... Đó là hoa của cây "Cúc hoa trắng", có tên khoa học là Chrysanthemum morifolium Ramat..

    - Trong các cửa hàng Đông dược, loại này thường gọi là "Cúc trắng". Hoa có đường kính to hơn (cỡ 2,5-5cm), cánh hoa trắng, nhưng đĩa hoa vàng (ở giữa vàng).

2. Dã cúc hoa (Hoa cúc dại):

    - Còn có tên là "Dã cúc", "Dã hoàng cúc", "Kim cúc", "Cúc riềng vàng". Đó là hoa của cây "Dã cúc", có tên khoa học là Chrysanthemum indicum L..

    - Trong các cửa hàng Đông dược, loại này thường gọi là "Cúc vàng". Hoa có đường kính nhỏ hơn (1-1,5cm), màu vàng tuyền.

Khi trong các đơn thuốc Đông y có ghi vị "Cúc hoa", bạn cần tìm mua loại cúc thứ nhất, tức "Cúc trắng".

Cả 2 loại cúc nói trên, đều có chung tác dụng, là thanh nhiệt giải độc. Nhưng hình thức tác dụng khác nhau, nên ứng dụng trên lâm sàng cũng không giống nhau:

    - Cúc trắng (Cúc hoa) có tính thanh nhiệt và phát tán mạnh hơn, nên thường được dùng chữa các bệnh ngoại cảm phong nhiệt, bệnh ở đầu, mặt và phần trên cơ thể.

    - Còn Cúc vàng (Dã cúc hoa) đắng lạnh hơn, có tác dụng giải độc tiêu thũng mạnh hơn, nên hay được dùng để chữa trị các loại ung nhọt, các chứng bệnh ở phần dưới cơ thể.

Lương y HƯ ĐAN