Cỏ nhọ nồi chữa chảy máu mũi (đổ máu cam)

Hỏi:

Tôi có cháu nhỏ, lên 6 tuổi, mũi rất hay bị chảy máu cam. Đã đi bệnh viện, uống thuốc theo đơn bác sĩ, mà không khỏi. Gần đây tôi nghe nói, cỏ nhọ nồi chữa chảy máu rất hay, kể cả chảy máu mũi. Tôi không biết có đúng hay không? Cách sử dụng cụ thể như thế nào? Mong được "Thuốc vườn nhà" tư vấn cho biết.

Nguyễn Thị Vân Anh, Đại Từ, Thái Nguyên

Đáp:

Cỏ nhọ nồi còn gọi là "cỏ mực", "hạn liên thảo", "mặc hạn liên", "kim lăng thảo", "lễ tràng", "mặc trấp thảo", "thủy phương tiên thảo", ... tên khoa học là Eclipta prostrata L. [ E. alba (L.) Hassk].

Cỏ mực là loài  cây nhỏ, thân có lông; lá mọc đối, hình xoan dài, có lông hai mặt; hoa trắng nhỏ; đặc điểm nổi bật của cây này là khi vò nát có màu đen như mực, cho nên mới có tên gọi là "cỏ mực".

Cỏ mực là một vị thuốc quý mọc hoang ở khắp nơi. Trong thành phố nhà diện tích nhỏ, cũng nên trồng vài khóm cỏ mực trong chậu hoa hay trong hộp xốp, để sử dụng làm thuốc chữa bệnh thông thường.

Theo Đông y: Cỏ mực có vị ngọt, chua; tính mát; vào các kinh Can và Thận. Có tác dụng tư âm (bổ âm), bổ Thận; làm mịn da, đen tóc, chắc răng; lương huyết (mát máu), chỉ huyết (cầm máu). Sách "Tân Tu Bản Thảo" viết: "... vết thương đang chảy máu, đắp cỏ mực vào máu sẽ lập tức cầm lại; lấy nước cốt bôi lên lông mày và tóc thì sẽ mọc tốt hơn". Còn sách "Thiên Kim Nguyệt Lệnh" viết: “Lấy nước cốt cỏ mực, trộn với nước gừng và mật, uống vào sẽ làm cho râu tóc đang bạc hóa đen".

Các nghiên cứu hiện đại đã phát hiện thấy cỏ mực có những tác dụng dược lý như sau:

    1. Cầm máu: Chất tanin trong cỏ mực có tác dụng làm tăng tốc độ đông máu. Trong một thí nghiệm, người ta cắt đứt động mạch đùi ở chó, sau đó dùng bột cỏ mực tán mịn đắp lên chỗ đứt, ấn nhẹ vào, có tác dụng cầm máu tốt.

    2. Diệt khuẩn, tiêu viêm: Cỏ mực có tác dụng diệt một số tụ cầu khuẩn, trực khuẩn bạch hầu (bacillus diphtheria), trực khuẩn viêm ruột (bacillus enteritidis) và có tác dụng nhất định đối với amip.

    3. Tăng cường miễn dịch, ức chế ung thư: Kích hoạt hệ miễn dịch, đặc biệt là đối với tế bào limphô T (T-lymphocytes); có tác dụng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư, đặc biệt là đối với ung thư dạ dày.

• Chữa chảy máu mũi:

    - Cỏ mực có thể sử dụng để chữa chảy máu mũi (đổ máu cam) theo cách rất đơn giản như sau: Hái 1 nắm cỏ mực tươi, rửa sạch, vẩy cho khô (như khi rửa rau sống), giã vắt lấy nước cốt, cho uống.

    - Kinh nghiệm thực tế cho thấy, uống xong 2-3 lần đã thấy kiến hiệu. Sau khi khỏi, có thể uống thêm 2-3 lần nữa để củng cố.

    - Đối với trẻ tạng hàn (hay đau bụng, ỉa chảy, sợ lạnh): Sau khi vắt lấy nước cốt, nên cho vào chén hấp cách thủy, cho uống khi còn ấm.

    - Cũng có thể dùng cỏ mực 25g (thêm ngó sen 20g càng tốt), sắc lấy nước; chia 2 lần uống vào sáng và chiều, liên tục trong 7-10 ngày.

• Cỏ mực còn có thể sử dụng để chữa trị rất nhiều chứng bệnh khác, xin giới thiệu một số cách sử dụng tương đối đơn giản:

    (1) Chữa sỏi thận, tiểu tiện ra máu: Dùng cỏ mực 15g, cỏ mã đề (xa tiền thảo) 15g, đường trắng lượng thích hợp; cỏ mực và mã đề sắc lấy nước, khi uống rót nước thuốc ra bát, sau đó cho thêm đường vào cho đủ ngọt; mỗi ngày 1 thang, chia ra nhiều lần uống thay trà trong ngày; liên tục trong 20 ngày.

    (2) Chữa đao thương chảy máu: Lấy cỏ mực đem giã nát đắp lên chỗ bị thương; cũng có thể đem cỏ mực phơi khô, tán mịn, rắc lên vết thương.

    (3) Hỗ trợ trong điều trị chứng giảm tiểu cầu máu: Cỏ mực 10g, nhân sâm 5g (nếu không có thay bằng đảng sâm 12g), gạo tẻ 50g, đường trắng vừa đủ; nhân sâm thái thành lát mỏng, hấp chín; cỏ mực rửa sạch, sắc lấy nước để nấu cháo; sau khi cháo chín, cho sâm vào, thêm chút đường cho đủ ngọt; dùng mỗi ngày 1 lần, ăn thay bữa điểm tâm buổi sáng; liên tục trong 5 ngày.

    (4) Phòng và chữa viêm da khi làm ruộng nước: Lấy cỏ mực tươi 1 nắm (khoảng 50g), rửa sạch, vò nát rồi xát lên chân và tay cho đến khi màu da chuyển sang tím đen nhạt; chờ một lát cho da khô, rồi có thể xuống ruộng nước làm việc. Chất tanin và một số hoạt chất khác trong cỏ mực có tác dụng làm săn da và phòng viêm nhiễm ngoài da rất tốt.

    (5) Phụ nữ ngứa âm đạo: Lấy cỏ mực tươi khoảng 100g, sắc nước để rửa ngoài âm đạo; có thể thêm chút câu đằng vào sắc cùng càng tốt.

Lương y HUYÊN THẢO