Chữa trị da vảy cá trong mùa đông bằng thảo dược

Hỏi:

Da tôi thuộc loại da khô, từ mùa Thu, nhất là mùa Đông, da bị bong rất nhiều, ảnh hưởng thẩm mỹ. Tôi đã dùng thử nhiều loại kem và thuốc tân dược nhưng chỉ đỡ mà không khỏi hẳn, cứ đến mùa Thu lại tái phát. Vì vậy rất mong "Mỹ phẩm từ thiên nhiên" thông tin cho biết, có loại dược thảo thiên nhiên nào có thể sử dụng để chữa da bong vảy hay không?

Trần Thị Hòa Bình, Quang Trung, Thái Nguyên

Đáp:

Cám gạo

Câu hỏi của bạn khá tiêu biểu và rất thời sự, vì vậy chúng ta sẽ trao đổi tương đối kỹ lưỡng. Theo chúng tôi nghĩ, nhiều khả năng, bạn đã mắc chứng bệnh gọi là "da vảy cá" (ichthyosis); trong Đông y gọi là "lân bì tiên" hoặc "can bì tiên".

Bệnh này hay gặp nhất ở những người da khô và một số người da trung tính, ở cả người đứng tuổi và ở trẻ nhỏ. Bệnh da cá có đặc điểm là, thường giảm nhẹ, hoặc biến mất tạm thời, trong các mùa Xuân và mùa Hè. Khi độ ẩm trong không khí giảm xuống, trời trở lạnh, bệnh lại tái phát. Vì vậy, từ mùa Thu, và suốt cả mùa Đông, "vảy cá" lại bộc lộ một cách rõ rệt, trên da xuất hiện nhiều mảng bị đóng vảy, giống như da cá.

Thông thường, bệnh thường không gây ra cảm giác gì khó chịu, đôi khi chỉ hơi ngứa, nhưng lại ảnh hưởng khá lớn đến thẩm mỹ, nhất là khi "da vảy cá" xuất hiện ở những vùng da hở.

Để khắc phục chứng bệnh này, ngoài việc dùng thuốc, điều cốt lõi là cần chú ý giữ cho da có đủ độ ẩm, tránh da bị khô.

Có thể một số bạn chưa biết: "Lớp sừng" tuy là lớp ngoài cùng của da, nhưng trên bề mặt của nó, còn có một "màng mỡ" (bì chi mạc) che phủ, như "lớp sơn mỏng" quét đều trên mặt tường, do các chất tiết ra từ tuyến mồ hôi và tuyến bã nhờn tạo thành. Màng mỡ tuy rất mỏng, nhưng lại tác dụng rất lớn. Thứ nhất, giữ cho bề mặt da luôn được trơn nhuận và giảm bớt cường độ kích thích khi da bị cọ xát hoặc đè nặng; thứ hai, giữ cho da có đủ độ ẩm.

Khi hàm lượng nước trong lớp sừng thấp hơn 10%, da sẽ bị khô, nhăn nheo và nứt nẻ. Màng mỡ, giữ cho nước đỡ bị bốc hơi, để duy trì độ ẩm cần thiết. Trường hợp màng mỡ không đầy đủ, sẽ xuất hiện tình trạng da khô; lớp sừng tóp lại, nhăn nheo như vỏ quít, tạo nên những vết nứt, nếp nhăn trên da. Đối với người da khô, màng mỡ có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Vì vậy, trong khi người da nhờn phải tẩy rửa cho sạch màng mỡ, thì người da khô lại cần phải giữ nó như một bảo bối.

• Dự phòng:

    - Trong các mùa Thu Đông, để bảo vệ da, nên ăn nhiều thức ăn giàu vitamin A như cà rốt, bơ, dầu cá, rau xanh và gan lợn. Tránh ăn nhiều các thứ kích thích cay nóng.

    - Cần mặc áo quần cho đủ ấm, tránh để gió lạnh kích thích lên da.

    - Không nên tắm quá kĩ, tắm xong có thể bôi thêm loại dầu dưỡng da giữ độ ẩm. Đặc biệt, người da khô không nên tắm bằng nước quá nóng (trên 30 độ C) và dùng xà phòng. Nước nóng và xà phòng tẩy hết màng mỡ bảo vệ trên mặt da, khiến da bị khô căng, giảm sức đề kháng và dễ bị ngứa. Cần dùng loại xà phòng không có chất kiềm, hoặc dùng loại sữa tắm cho người da khô.

    - Nếu có điều kiện, nên tự chế "nước tắm pha cám": Dùng khoảng 500g cám, cho vào một cái túi vải dày, buột túm miệng túi lại, cho vào nồi, đổ thêm khoảng 10 lít nước, đun sôi trong khoảng 10-15 phút; vớt túi cám ra, pha thêm nước lạnh vào cho đỡ nóng  rồi tắm.

• Chữa trị bằng thảo dược:

    Theo Đông y, chứng bệnh da vảy cá có hai thể chính:

    1. Thể huyết hư, phong táo: Ngoài hiện tượng da đóng vảy, còn kèm theo những biểu hiện khác như choáng đầu, hoa mắt, trống ngực, mất ngủ, móng chân móng tay nhợt nhạt, miệng khô khát và uống nhiều nước, đại tiện táo, tiểu tiện sẻn, ...

        - Thuốc uống trong: Nhân sâm 8g, bạch truật 10g, phục linh 10g, cam thảo 4g, đương quy 12g, sinh địa 20g, bạch thược 12g, xuyên khung 6g, hoàng kỳ 12g, quế chi 8g; sắc nước uống trong ngày.

        - Thuốc rửa và bôi ngoài: Dùng hạnh nhân 60g, đập vụn, nấu nước rửa; sau đó dùng hồ đào 90g; nghiền nhuyễn, trộn với lượng sữa tươi thích hợp để được thứ "kem", dùng bôi lên chỗ da bị bệnh.

    2. Thể khí trệ huyết ứ: Ngoài hiện tượng da đóng vảy, còn kèm theo những biểu hiện khác như môi và móng tay chân tím tái, hay đau nhức, dễ cáu giận, miệng khô nhưng không muốn uống nước, hai mắt thâm quầng, chất lưỡi tối có điểm ứ huyết, ...

        - Thuốc uống trong: Đào nhân 12g, hồng hoa 9g, đương quy 9g, sinh địa 9g, xuyên khung 5g, xích thược 6g, ngưu tất 9g, cát cánh 5g, sài hồ 3g, chỉ xác 6g, cam thảo 3g; sắc nước uống trong ngày.

        - Thuốc rửa và bôi ngoài: Dùng đại hoàng 15g, quế chi 20g, đào nhân 30g, nấu nước rửa; sau đó bôi cao đương quy (đương quy 20g, dầu vừng 60g, hoàng lạp 6g; dầu vừng đun sôi, cho đương quy vào đun cho đến khi quắt lại, vớt bỏ bã, cho hoàng lạp vào trộn đều thành thứ "kem", dùng bôi lên chỗ da bị bệnh).

Lương y HƯ ĐAN