Thuốc Nam chữa chắp, lẹo

Hỏi:

Mắt tôi thường hay bị lên chắp lẹo, gần đây tôi phải vào bệnh viện để trích, rất đau. Vì vậy, tôi rất mong được "Thuốc vườn nhà" hướng dẫn cho cách chữa trị bệnh này bằng các vị thuốc Nam quanh nhà.

Nguyễn Thị Thịnh, Phú Thọ

Đáp:

Bạn cần phân biệt giữa chắp và lẹo, vì chắp và lẹo không hoàn toàn giống nhau.

"Thuốc vườn nhà" xin giải thích và giới thiệu tới bạn một số bài thuốc chữa trị chắp và lẹo như sau:

1. Lẹo:

    - Là viêm cấp tính, do một loại tụ cầu trùng xâm nhập vào "tuyến chân lông mi" gây nên.

    - Khi lẹo mới mọc, mi mắt sưng nhẹ, hơi đỏ, ngứa, đau, tiếp đó ở chỗ đau nổi lên một khối rắn, kích thước cỡ hạt gạo. Lẹo thường mọc ở ngay bờ mi, dính chặt vào da mi, sau 3-4 ngày lẹo mưng mủ và vỡ. Lẹo rất hay tái phát, lan từ mi này sang mi khác, có khi sưng to cả mi mắt, gây ứ phù màng tiếp hợp.

    - Nếu lẹo mọc ở phía trong mi, thường là do viêm "tuyến sụn mi", nhìn phía ngoài thấy có một cục đỏ, đau, lật mi ra thấy có một khối mủ, bọc trong một bao xơ. Nếu lẹo mọc ở góc trong gần vùng lệ đạo, viêm tấy, có nhiều mủ thì phải cảnh giác vì vùng này gần tĩnh mạch xoang hang, có thể gây nhiễm trùng máu.

    - Theo Đông y: Lẹo do "phong nhiệt" từ ngoài thâm nhập vào cơ thể, hoặc do ăn quá nhiều các thứ căy nóng, khiến hỏa độc uất kết ở tỳ vị mà gây nên bệnh. Lẹo mới phát, nếu kịp thời chữa trị, hạt lẹo có thể không mưng mủ và tự tiêu đi.

    - Để chữa trị, có thể sử dụng bài thuốc sau:

        (1) Dùng kim ngân hoa, bồ công anh, hoa cúc - mỗi vị 20g; sắc nước, chia 3 lần uống trong ngày.

        Trường hợp bệnh phát nặng, đau nhức nhiều, kèm theo phát sốt, sợ rét, miệng khát thích uống nước, đại tiện táo, mạch nhanh, ... thì phải dùng bài (2).

        (2) Kim ngân hoa 15g, liên kiều 15g, bồ công anh 15g, gai bồ kết 15g, phòng phong 12g, bạch chỉ 10g, xuyên khung 8g, cam thảo 6g; sắc nước, chia 3 lần uống trong ngày.

2. Chắp:

    - Là viêm mạn tính, do "tuyến sụn mi" bị nghẽn tắc gây nên.

    - Nếu sờ nắn ngoài mi mắt, sẽ thấy có một hoặc vài hạt nhỏ cỡ hạt gạo hoặc hạt đỗ, rắn, ranh giới rõ ràng và không di động theo da.

    - Nếu chắp nằm trên sụn mi, lật mi lên không nhìn thấy, nhưng sờ ngoài mi sẽ thấy một khối tròn rắn, không sưng, không đỏ, không đau, ấn vào cũng không đau hoặc chỉ cảm thấy hơi nằng nặng và không mưng mủ (trừ trường hợp chắp bị viêm nhiễm). Nếu chắp nằm dưới kết mạc, lật mi sẽ thấy một khối nhỏ màu vàng hoặc màu xám, khối chắp cọ xát lên giác mạc khiến có cảm giác như dị vật lọt vào mắt.

    - Theo Đông y: Nguyên nhân là do tỳ vị vận hóa thất thường (chức năng tiêu hóa bị rối loạn) hoặc do thường ngày ăn quá nhiều thứ cay nóng, khiến cho "thấp nhiệt" ngưng tụ lại, làm nghẽn tắc mạch lạc mà gây nên bệnh.

    - Để chữa trị, có thể sử dụng bài thuốc sau: Huyền sâm 15g, thổ phục linh 15g, hạ khô thảo 12g, bán hạ 10g, trần bì 6g, bối mẫu 8g, cam thảo 6g; sắc với nước, chia thành 3 lần uống trong ngày.

* Khi bị lẹo hoặc chắp đều cần chú ý:

    1. Không dùng những thứ có tính kích thích như rượu, thuốc lá, hành, tỏi, ớt, hẹ, kinh giới, ...

    2. Không ăn những thức ăn có tính nhiệt như thịt dê, thịt chó, thủ lợn, ...

    3. Để giúp bệnh mau chóng hồi phục, nên hạn chế cả các món thủy sản và hải sản.

Lương y HƯ ĐAN