Gan nhiễm mỡ, máu nhiễm mỡ có thể dùng chè xanh chữa khỏi?

Hỏi:

Gần đây tôi đi kiểm tra sức khỏe, phát hiện gan bị nhiễm mỡ và cao mỡ máu. Có người mách, có thể dùng lá chè xanh rửa sạch, cho vào máy xay sinh tố, thêm nước đun sôi để nguội vào, xay nhuyễn, uống hàng ngày để chữa. Tôi đang băn khoăn, không biết chữa trị theo cách đó có tốt hay không? Rất mong được "Thuốc vườn nhà" tư vấn giúp.

Nguyễn Văn Thuận, Hà Nội

Đáp:

Cây chè

Lá cây chè (cây Camellia senensis O. Ktze) - tức trà diệp, có nhiều tác dụng đối với sức khỏe và phòng bệnh tật.

Theo sách "Hiện đại trung dược dưỡng sinh bảo kiện từ điển" (Nhân dân vệ sinh xuất bản xã; Bắc Kinh, 2002), lá chè - trà diệp, có 9 tác dụng chính:

    1. Trong lá chè có những hoạt chất làm giảm tổng hàm lượng mỡ (lipid) trong huyết thanh máu, giảm lượng cholesterol mật độ thấp (cholesterol xấu) và tăng lượng cholesterol mật độ cao (cholesterol tốt);

    2. Nước sắc lá chè xanh có tác dụng hạ huyết áp rõ ràng và tác dụng được duy trì trong thời gian tương đối dài;

    3. Nước sắc lá chè xanh có tác dụng ức chế sự tụ tập của tiểu cầu, chống sự hình thành huyết khối gây nghẽn tắc mạch máu;

    4. Phòng chống ung thư;

    5. Hưng phấn thần kinh;

    6. Lợi tiểu mạnh;

    7. Chống ô-xy hóa;

    8. Ức chế và tiêu diệt vi khuẩn;

    9. Ngoài ra, trà diệp còn có tác dụng chống viêm, chống dị ứng, giết tinh trùng và duy trì trạng thái bình thường của tuyến giáp.

Cũng theo sách "Hiện đại trung dược dưỡng sinh bảo kiện từ điển": "Trà diệp là  một loại sản phẩm dưỡng sinh được nhiều người ưa chuộng, nhờ tác dụng chống mệt mỏi, giúp tinh thần tỉnh táo, tăng cường chức năng tiêu hóa, lợi tiểu, giải độc, lại có tác dụng phòng chống nghẽn tắc mạch máu, hạ huyết áp, hạ đường huyết, giảm béo, phòng chống ung thư, ...".

Nói chung, những người trung niên và cao tuổi, do "can dương thiên thịnh" hoặc "khí trệ huyết ứ" dẫn tới các chứng bệnh như đau đầu, hoa mắt, tăng huyết áp, gan nhiễm mỡ, cao mỡ máu, bệnh động mạch vành, béo phì, tai biến mạch máu não, tiểu đường, ... đều có thể sử dụng trà diệp để phòng trị.

Cách sử dụng thông thường là hàng ngày dùng trà diệp sắc hoặc hãm nước uống.

"Trà diệp" ở đây chỉ lá chè hoặc búp chè; còn "hồng trà", "chè đen", "chè mạn" là những thứ đã lên men trong quá trình chế biến, thành phần và tác dụng không hoàn toàn giống "trà diệp".

Theo các tài liệu cổ của Đông y:

    - Trà diệp có vị đắng, ngọt, tính mát, lạnh (để sống: tính lạnh, sắc nước uống: tính mát); vào 3 kinh Tâm, Phế và Vị.

    - Tác dụng: Thanh đầu mục (tỉnh táo, sáng mắt), chống phiền khát, tiêu thực, hóa đàm, lợi niệu, giải độc. Thường dùng chữa đau đầu, hoa mắt, tinh thần uể oải, ngủ nhiều, tâm phiền miệng khát, thực tích đàm trệ, ngược tật (sốt rét), lỵ tật (bệnh lỵ).

    - Liều dùng: 4-10g, dùng dước dạng thuốc sắc, thuốc tán hoặc thuốc viên.

    - Lưu ý: Người mắc chứng mất ngủ không nên dùng nhiều. Trà nên uống nóng, uống trà lạnh có thể làm tổn thương dạ dày (thương vị).

Trà thuộc loại "âm dược" uống quá nhiều có thể tổn thương tinh khí, sinh đàm tích, khiến cơ thể xanh gầy.

Theo nhà dược học Lý Thời Trân:

    - Trà diệp là "Âm ở trong Âm" (loại "Âm dược" mạnh), có tính trầm, giáng, tác dụng giáng hỏa cực mạnh. Trà diệp có nhiều tác dụng tốt, nhưng cũng có thể làm tổn hại sức khỏe.

    - Mặt tốt là: Trà vị đắng, tính lạnh, có tác dụng giáng Hỏa rất mạnh. Hỏa là đầu mối của trăm thứ bệnh, Hỏa đã được giáng xuống, thì Âm Dương cân bằng, Khí Huyết điều hòa, bách bệnh (mọi thứ bệnh) tiêu tan. Người xưa thường nói: "Trà vi bách bệnh chi dược", nghĩa là: Trà là thứ thuốc trị tất cả các bệnh. Nhưng ta nên lưu ý, "trăm thứ bệnh" nói ở đây, cần hiểu là "những thứ bệnh do Hỏa gây nên", vì trên thực tế không ít người đã ngộ nhận rằng có thể dùng trà diệp để chữa trị đủ các thứ bệnh.

Như vậy, có thể thấy, trà diệp là loại thuốc mát lạnh, có tác dụng tốt đối với những chứng bệnh do "Hỏa" gây nên (theo lý luận của Đông y). Bệnh gan nhiễm mỡ, máu nhiễm mỡ, cao huyết áp, ... theo cách phân loại của Đông y, bao gồm nhiều loại hình. Và như trên đã nói, nếu bệnh do "can dương thiên thịnh" hoặc "khí trệ huyết ứ" gây nên, thì có thể sử dụng trà diệp để chữa.

Bạn nên đi khám Đông y, để biết rõ bệnh của mình thuộc loại hình nào.

Trong dân gian, một số trường hợp, người ta giã nát vị thuốc, vắt lấy nước, cho bệnh nhân uống (với những vị thuốc có ít dịch, thường phải chế thêm một chút nước vào). Thứ nước đó gọi là "tự nhiên trấp" (chất dịch tự nhiên).

Trong Đông y, "tự nhiên chấp" thường được sử dụng để chữa trị một số chứng bệnh nặng hoặc bệnh cấp tính. Cách xay lá chè xanh như bạn nói, thực chất cũng là một hình thức sử dụng "tự nhiên trấp".

Theo chúng tôi nghĩ, thứ lá chè xanh xay như vậy, có thể tác dụng nhanh và mạnh, nhưng cũng có thể dẫn đến một số tác dụng phụ ngoài sự mong muốn. Khi sử dụng, nếu thấy có một số biểu hiện khác thường, ví dụ như mệt mỏi, choáng váng, buồn nôn, đầy bụng, sôi bụng, tiêu chảy, ... thì nên ngừng ngay. Trường hợp không có tác dụng phụ, cũng chỉ nên sử dụng theo từng liệu trình, không nên uống liên tục hàng ngày, nhất là uống trong lúc đói bụng. Vì như trên đã nói, lá chè có nhiều tác dụng tốt, những cũng có thể làm hại cơ thể.

Lương y HƯ ĐAN