Dây thòng bong chữa sỏi tiết niệu

Hỏi:

Tôi nghe một số người nói, dây thòng bong có thể chữa được bệnh sỏi thận. Tôi rất muốn thử dùng để tự chữa bệnh cho mình, nhưng trước khi sử dụng, mong được "Thuốc vườn nhà" giải đáp cho biết, cây thòng bong có tác dụng gì, nếu dùng để chữa sỏi thận thì cần dùng liều lượng ra sao, và nên phối hợp thêm với những thứ gì?

Dương Văn Kính, Hà Tĩnh

Đáp:

Thòng bong là loài cây mọc hoang khắp nơi, thường thấy ở bụi rậm, bờ rào, ... Cây còn có tên là "bòng bong", "dương vong", "thạch vĩ dây", "thiết tuyến đằng", ... tên khoa học là Lygodium flexuosum Sw., thuộc họ Thòng bong (Schizaeaceae).

Trong Đông y, thòng bong có tên là "hải kim sa", vì cây có rất nhiều bào tử, lóng lánh như những hạt cát vàng ("hải" ý nói rất nhiều, "kim sa" = cát vàng). Để dùng làm thuốc, thường cắt toàn cây, dùng tươi hay phơi khô.

Theo Đông y: Hải kim sa có vị ngọt, nhạt, tính hàn; vào các kinh Tiểu tràng và Bàng quang. Có tác dụng thanh nhiệt giải độc, lợi niệu thông lâm. Thường sử dụng để chữa viêm đường tiết niệu, sỏi tiết niệu; bạch trọc, bạch đới, viêm gan, viêm thận phù thũng, yết hầu sưng đau, quai bị, viêm ruột, lỵ tật, lở ngứa ngoài da, mụn rộp loang vòng, ...

Dân gian thường dùng toàn cây thòng bong sắc uống làm thuốc thông tiểu tiện, chữa chứng tiểu tiện khó khăn, đái dắt, đái buốt, đái ra cát sạn, đại tiện táo bón; chữa chấn thương ứ máu (uống trong, bó ngoài); giã nát đắp các vết thương phần mềm, vết loét, chín mé, ecpet loang vòng (mụn rộp loang vòng); có người còn dùng làm thuốc lợi sữa.

Tại Trung Quốc người ta dùng toàn cây chữa lỵ, đái ra cát sạn, ngoại thương xuất huyết, viêm bàng quang, viêm thận mạn tính.

Như vậy, có thể sử dụng cây thòng bong để chữa sỏi tiết niệu; cách sử dụng cụ thể như sau: Dùng dây thòng bong 20g, hoạt thạch 30g, bạch mao căn (rễ cỏ tranh) 20g, kim tiền thảo 10g, xa tiền thảo (cỏ mã đề) 12g; sắc kỹ với nước, chia 3 phần uống trong ngày.

Một số bài thuốc có sử dụng thòng bong:

    (1) Chữa ăn uống khó tiêu, bụng trướng đầy: Dùng hải kim sa 30g, bạch truật 8g, cam thảo 2g; sắc nước uống mỗi ngày một thang.

    (2) Chữa toàn thân phù thũng, bụng trướng như cái trống, nằm không thở được: Dùng hải kim sa 15g, hạt bìm bìm (khiên ngưu tử) 30g - một nửa để sống một nửa sao chín, cam toại 15g; tất cả nghiền thành bột mịn, trộn đều; mỗi lần dùng 8g bột thuốc sắc với một bát nước, uống vào trước bữa ăn hàng ngày.

    (3) Chữa viêm gan: Dùng hải kim sa 15g, nhân trần 30g, xa tiền thảo 20g; sắc nước uống mỗi ngày một thang.

    (4) Chữa đi lỵ ra máu: Dùng dây và lá thòng bong tươi 30-60g; sắc kỹ với nước, chia thành 2-3 lần uống trong ngày.

    (5) Chữa di tinh, mộng tinh: Dùng dây thòng bong đốt tồn tính, nghiền mịn; mỗi lần dùng 4-6g hòa với nước sôi uống.

    (6) Chữa đái ra dưỡng chấp (cao lâm): Dùng hải kim sa 40g, hoạt thạch 40g, cam thảo 10g; tất cả đem tán nhỏ, trộn đều; ngày uống 3 lần, mỗi lần 8g; dùng nước sắc với khoảng 20g mạch môn (củ tóc tiên) hoặc 10g cỏ bấc đèn (đăng tâm thảo) để chiêu thuốc.

    (7) Chữa mụn rộp loang vòng: Dùng dây và lá thòng bong tươi đem giã nát, đắp vào nơi bị bệnh ngày 2 lần.

    (8) Chữa bị thương do ong vàng đốt: Dùng lá thòng bong tươi giã nát, đắp vào chỗ bị thương.

Lương y HUYÊN THẢO